Pil
Dünya'da ve paralel olarak Türkiye'de de artan taşınabilir cihaz kullanımı, bu cihazların çalışmasını sağlayan ürünlerin önemini artırmıştır. Bu ürünler arasında yer alan piller, hem kullanımı kolay hem de küçük boyutlu olan ve kişisel ihtiyaçlara olumlu katkıları bulunan elektronik cihazlardır. 1800 yıllarının başlarında tesadüf olarak icat edilen bu ürünler, günümüze oldukça değişip, gelişerek ulaşmıştır. Özellikle kullanımlarına ve yapılarına göre çeşitlendirilerek üretilmeleri sayesinde, kullanıcı ihtiyaçlarına uygun hale gelmektedir. Şarj edilebilen, şarj edilemeyen ve düğme olarak 3 ana gruba ayrılan cihazların, her bir türü farklı maddelerden üretilmektedir. Bu maddeler pillerin kullanım alanlarının ve çeşitlerinin belirlenmesine yardımcı olmaktadır. İhtiyaç duyduğunuz pil türlerini ve kullanabileceğiniz çeşitli ürünleri televizyon ve ses sistemleri sayfamızdan bulabilir ve inceleyebilirsiniz.
Pil Nedir, Ne İşe Yarar?
Piller, dönüşümlü yapıları sayesinde kimyasal enerjiden elektrik enerjisi üretebilen düzeneklerdir. Taşınabilir güç kaynakları olarak da adlandırılan bu ürünler, bir elektrik düğmesi çevrildiğinde veya bir devre kapandığında enerji akışını sağlamak amacıyla çalışır. Bu nedenle enerji depolarına dönüştürülen elektrokimyasal ünite olarak adlandırılabilir. Günlük hayatta kullanılan bu ürünlerin en büyük avantajları taşınabilir olmalarıdır. Cepte bile taşınabilir boyutları olan cihazlar, istenilen yere götürülme kolaylığı sağlarlar. Genel olarak aynı ölçülere, kimyasal yapılara ve elektrik kapasitelerine sahip olan piller, farklı ürünlerin bir araya getirilmesiyle grup oluşturarak, batarya bloğu haline getirilebilir. Her bir ünite 1.5 volt enerjiye sahiptir. Daha yüksek voltaja sahip ürünler meydana getirebilmek için bu üniteler bir araya getirilmelidir. 9 voltluk bir pilin içerisinde 1.5 voltluk 6 adet pil bulunmaktadır. El feneri, radyo, oyuncak, cep telefonu gibi cihazlarda kalem pil ürünleri tek tek kullanılırken; tornavida, matkap, kamera, telsiz telefon, aydınlatma sistemleri, kablosuz güç aletleri gibi benzer ürünlerde batarya bloğu halinde kullanılır. Bu enerjilerin kullanılabilmeleri için iki temel maddeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu iki temel madde aktif ve farklı kompozisyonlara sahip iki ayrı elektrokimyasal elektrot ile temsil edilmektedir. Bu iki elektrot birbirleri arasında iletkenliği sağlayabilecek olan bir elektrolite batırılır. Elektrotların biri içerisinde lityum veya çinko gibi metal barındırır. Bu şekilde içerisinde negatif gerilim meydana gelen elektrolit, negatif elektronu gösterir. Diğeri ise elektron iletebilen ve oksijence zengin bir bileşikten oluşturulur. Bu elektrot da elektrolitin içerisinde pozitif bir gerilim oluşturarak, elektrokimyasal sistemin pozitif elektronunu temsil etmektedir. Kimyasal sistemlere bağlı olarak bu tip ünitelerin voltajları 1.2 V ila 3.6 V arasında olabilmektedir. Günlük hayatta en sık kullanılan ve geniş uygulama alanları bulunan enerji kaynakları pil ve bataryalardır. Pil seçeneklerinin taşınabilir olma özelliği ile bir yerden bir yere rahatça götürülebilmeleri, ağırlık olarak 1-2 kiloyu geçmemeleri, hacimlerinin küçük olması kastedilmektedir. Ayrıca bu elektronik ürünler, içerisine veya dışarıya gaz, hava, su gibi maddeleri geçirmezler. Bu nedenle sızdırmaz yapıya sahip olmaları ile otomotiv veya endüstriyel alana girmeyen sistemler olarak adlandırılmaktadır.
Pil Çeşitleri Nelerdir?
Piller, çeşitli cihaz ve aletler için farklı voltajlarda ve güç seviyelerinde üretilmektedir. Voltajlarında ve kullanım alanlarında olan farklılıklar bu ürünlerin çeşitlendirilmesine neden olmuştur. Buna göre piller, yapısal özelliklerine ( atom, yakıt, güneş, foto, kuru, sıvı, gazlı), şekillerine ( düğme, yuvarlak, batarya bloğu), kimyasal özelliklerine göre birincil (şarj edilemeyen) ve ikincil (şarj edilebilen) piller olarak çeşitlendirilmektedir. Ayrıca kullanım amaçlarına göre (ateşleme için kullanılanlar, endüstriyel amaçlı olanlar, küçük sızdırmaz tüketici pilleri) üretilenleri de bulunmaktadır. Bunların yanı sıra çeşitlendirilmede kullanılan parametrelerden bir diğeri boyutlarıdır. Boyutlarına göre piller, IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) tarafından belirlenmiş ve uluslararası geçerliliği olan işaretlerler standartlaştırılmıştır. Bu işaretlerin kullanımı markaların tercihine bırakıldığı için her ürün üzerinde bulunmayabilir. Pil çeşitlerinin her biri farklı elementler ile üretilmesinden kaynaklı olarak genel ayrımları buna göre yapılmaktadır. Buradan yola çıkılarak özellikleri belirlenen pil çeşitleri şu şekilde aktarılabilir. Çinko-karbon piller 1.5 volt enerjiye sahiptir. Genel olarak; el fenerleri, ikaz ışıkları, oyuncak ve saatlerin çalışması için kullanılır. İlk üretilen modeller olmalarına rağmen kişilerin kullanım esnasında kesinti yaşamalarına neden olabilir. Alkali Manganez içerikli olan modeller 1.5 V olup; kaset çalarlar, radyolar, el fenerleri ve kameralar için kullanılır. Sürekli kullanım avantajı sağlar. Düğme modelleri arasında yer alan gümüş oksit içerenler, genellikle hesap makinelerinde kullanılmaktadır. Sürekli kullanım sağlayan bu piller de deşarj özelliği yer alır. Çinko Hava içeren modeller 1.4 V enerji sağlar ve işitme cihazları için sürekli kullanıma yardımcı olur. Deşarj özelliği olan ve sürekli kullanım sağlayan bir diğer model, Lityum Manganez içeren ürünlerdir. Şarjlı ürünler arasında yer alan Nikel Kadmiyum 1.2 V güce sahiptir. Ağır iş motorlarının ve acil durum aydınlatmalarının çalışması için kullanılır. Bu ürünler yüzlerce kez şarj edilerek kullanılabilir. Bu nedenle ücretleri kalem pil fiyatları ile karşılaştırıldığında farklılık göstermektedir. Bu tip piller genel olarak batarya şeklinde üretilir ve araç gereçleriyle birlikte satılır. Nikel-metalhidrit 1.2 V olan çeşitler ise çim biçme makineleri bilgisayarlar için kullanılır. Çok defa şarj edilebilen bu ürünlerde cihaz ile birlikte satılır. Bu tip modeller enerji yoğunluğu arttırılmış oldukları için tekrar şarj edilene kadar uzun ömürlü kullanım sağlar. Bunların dışında yüksek voltlu olan modeller de bulunur. Lityum iyon 3.6 V enerji sağlar. Çim biçmek için kullanılan makinelerde ve bilgisayarlarda kullanılmaktadır. Genellikle batarya bloğu halinde üretilen bu modeller de pek çok defa şarj edilebilir özelliktedir. Ayrıca enerjisinin yüksek olması sayesinde döngü süreleri uzundur ve bu durum enerji maliyetlerini düşürür.
İkincil Pil Nedir?
Şarj edilebilen piller genel olarak ikinciller olarak adlandırılmaktadır. Çünkü bu ürünlerin gücü ikincil bir kaynaktan sağlanmaktadır. Üç farklı tipte üretilen bu ürünler uygun olan cihazlara göre kullanım alanlarına ayrılır. Bunlardan ilki akü adı ile bilinen ve otomobillerde kullanılan açık tip bataryalardır. Atmosfere açık halde bulunan bu ürünler, kullanımları sırasında hidrojen gazı vererek suya ihtiyaç duyar. Bakım istemeyen modellerinde sadece elektrolit fazlalığı bulunmaktadır. Bu nedenle kullanım ömürleri süresince bakıma gerek kalmaz. İkincil grupta bulunanlar açık ya da kapalı olabilen pil ürünlerinden oluşmaktadır. Elektrolitleri jel türünde olan bu bataryalardan da gaz çıkışı meydana gelmektedir. Üçüncü tip kullanım alanı bulunan bataryalar, sızdırmaz olanlardır. Güç kaynaklarında, acil aydınlatma sistemlerinde, cep telefonlarında ve profesyonel alanlarda kullanılmaktadırlar. Bu piller diğerleri kadar uzun süreli olmamalarına rağmen şarj edilebildikleri için oldukça uzun ömürlüdür. Şarj edilebilen piller üretim maddelerine göre 4 çeşide ayrılır. Bunlardan ilki Ni-Dc şarjlı olanlarıdır. Eski bir teknolojiye sahip olmalarına rağmen günümüzde halen kullanılan bu modellerin en büyük özelliği, içerisindeki akımı kaybetmeden kullanabilmeleridir. Bu özellik bataryanın, 1-2 hafta bekleyip tekrar şarj etmeden kullanılmasına olanak sağlar. 18650 pil modellerinin de içinde yer aldığı bu tür, diğerlerinden daha düşük kapasiteye sahiptir. Bu bataryalar tek başlarına yada blok halinde; ölçüm cihazlarında ya da matkap gibi aletlerde kullanılabilir. Şarj edilebilen ürünler arasında Ni-Mh şarjlı modeller de yer alır. Bu modeller fazla kapasiteye sahiptir. Sağlık sektöründe sık tercih edilen bu pillerin kullanım ömürleri de oldukça uzundur. Şarj edilebilenler arasında lityum iyon içerikli olan Li-Ion pil de yer alır. 3.7 volt güçleri ile genel olarak son teknoloji ürünlerinde kullanılır. Bu ürünler yüksek akımlı, hafif ve yüksek voltajlı olmaları sayesinde diğer pillere göre daha fazla tercih edilir. Bu tür pil şarj aleti ile dolum yapıldıktan sonra kullanım için bekletilebilir. Kısa sürede kapasite kaybına uğramadan tekrar çalışabilmektedir. Ayrıca bu ürünlerde hafıza problemi yaşanmaz. Bu nedenle şarj için bataryaların tamamen boşalmasını beklemeye gerek duyulmaz ve şarjı yarıda kesmek de zarar verici değildir. Genel olarak gruplar halinde kullanılan lityum iyon piller, cep telefonları gibi cihazlarda kullanılır. Ömürleri kısa süreli olan bu ürünlerin kullanım zamanları diğerleri gibi değildir. Diğer modellerin ömürleri ilk şarjla başlarken lityum iyon içeren piller üretildiği anda başlar. Şarj edilebilme özelliği olan bataryalardan bir diğer Lityum Polimer içerikli olanlardır. Bu içerik yeni nesil enerji kaynakları arasında yer almaktadır. Ancak diğer Lityum modellerine göre daha az şarj, deşarj ve enerji özellikleri bulunmaktadır. Bu ürünler bulunması zor modeller arasında yer alır. Genellikle büyük ölçekli cihazlar için kullanılır. Bu nedenle kullanıcının talepleri doğrultusunda özel olarak tasarlanıp üretilmektedir. İçerisindeki kimyasal yoğunluğu nedeniyle tehlikeli batarya grubu arasında yer alan bu ürünler, su içerisinde bile yanabilir. Bu nedenlerden dolayı günlük hayatta pek tercih edilmeseler de bazı kişiler tarafından hobi ürünleri için kullanılır.
Şarj Edilemeyen Pil Nedir?
Bu grup şarj edilemeyen, içerisindeki kimyasal enerji tükendiğinde tekrar tekrar doldurulamayan kuru tip bataryalardan oluşmaktadır. Çinko, Alkalin ve Lityum piller şarj edilemeyen ürün grupları arasında yer alır. Çinko piller düşük akım gerektiren (1.5 V) cihazlar için kullanılmaktadır. Tek kullanımlık ve uzun ömürlü olmayan ürünlerdir. Basit el fenerleri, masa ve duvar saatleri, TV kumandaları gibi cihazlar için kullanılmaları önerilir. Başlıca çeşitleri arasında; AAA pil, ince kalem, c orta boy gibi ürünler yer alır. Pillerin üzerindeki A değeri türlerini de ifade eder. AA olarak sınıflandırılan çeşitler güçlü enerjiye sahiptir. Bundan dolayı yüksek enerji gerektiren oyuncak gibi araçlar için AA pil seçenekleri tercih edilebilir. Televizyon kumandası benzeri daha az güç gerektiren aygıtlarda ise AAA piller yaygın olarak kullanılır. Yüksek akıl gerektiren 1.5 V enerjiye sahip olan cihazlar için kullanılan model Alkalin olanlarıdır. Acil enerji ihtiyaçlarının giderilmesinde kullanılan bu ürünler dijital fotoğraf makinelerinin kullanımına uygundur. Ancak bu ürünler de şarj edilemedikleri için 1-2 günlük ihtiyaçların giderilmesine yardımcı olabilir. Dijital cihazların yanı sıra, kol saati ya da araç kumandalarında da kullanılabilir. Ayrıca dijital olmayan ürünlerde kullanım ömürleri oldukça fazladır. Çinko olanlara göre 10 kat fazla enerji depolayabilen bu Alkalin ürünler, akmayan pil adı ile anılmaktadır. Şarj edilemeyen bataryaların genel problemleri arasında olan akma sorunu, hem cihaza hem da kullanıcıya zarar verebilir. Kimyasal içerikli olan bu ürünlerin akmama özellikleri oldukça önemlidir. Başlıca çeşitleri arasında, büyük boy ve 9 V pil yer alır. Diğer şarj edilemeyen ürünler arasında bulunan Lityumu, negatif elektron olarak bataryalar için uygun hale getiren bazı özellikler bulunmaktadır. Bunlardan ilki 6.94 gram ağırlığı ile periyodik tablodaki en hafif metal olmasıdır. Diğer özellik ise elektrokimyasal azaltma potansiyeline sahip olmasıdır. Bu iki özellik birleşerek, yüksek enerjiye sahip bataryayı oluşturur. Lityum ile ilgili bazı olumsuz koşullarda bulunmaktadır. Buna göre suya karşı reaktif olan bu madde, elektrolitli sistemlerde kullanılamamaktadır. Bu duruma çözüm olarak lityum bataryalar için su içermeyen elektrolitler kullanılmaya başlanmıştır. Bunlar; organik ve inorganik sıvılar ile çözünmüş lityum tuzları, eritilmiş lityum tuzları ve iyonik hale getirilmiş olan lityum tuzlarıdır. Bunların arasında lityum pillerde en fazla kullanılan malzeme organik sıvılarda çözünmüş olanlardır. Askeri bataryalarda önceleri erimiş lityum tuzları kullanılırken, sonrasında polimerler ile geliştirilen ürünler kullanılmıştır. Lityum tuzlarının iletkenlik özelliğinin kullanılabilmesi için çözünebilir olması gerekmektedir. Bu nedenle lityum tuzunu en iyi çözebilen madde olan solvent üretimlerde sık olarak kullanılmaktadır. Çözücülerde dikkat edilmesi gereken diğer özellikler arasında; yoğunlukları, erime ve kaynama noktaları ile pozitif elektrotlardaki kimyasal uygunlukları yer alır. Cr2032 pil gibi bazı şarj edilemeyen ürünler arasında kullanılan lityum tuzları LiClO4, LiAlCl4, LiBF4, LiPF6, LiAsF6, LiCF3SO3 olarak belirtilebilir. Bu durum kimyasal korozyonu önlerken, hücrelerinin deşarj olmasını engellemeyen hareketsiz bir tabaka meydana getirmesi ile anlaşılmıştır. Literatüre Katı Hal Ara Yüzeyi olarak geçen bu özellik, batarya üretiminde son derece etkili olmaktadır.
Pillerin Özellikleri Nelerdir?
Elektrikli tüketici ürünlerinin (hesap makineleri, uzaktan kumandalar, elektrikli saatler, video oyunları, vb.) gelişimi ile yüksek kapasiteli, güçle çalışan ve taşınabilir özellikleri olan sistemlere duyulan ihtiyaç artmıştır. Şarj edilemeyen pil modelleri bu ihtiyaçları karşılayan temel ürünler arasında yer alır. Şarj edilemeyen bataryaların elektronik tabanlı uygulamalara enerji sağlayabilmeleri için bazı özellikleri bulunur. Bunlardan ilki yüksek voltajlı olmalarıdır. Şarj edilemeyen piller genel olarak 3-4 volt arasında enerji sağlar. Sabit deşarj özelliği bulunan bu ürünler, çalışma sürelerinde sorun yaratmadan işlem sağlayabilir. Raf ömürlerinin uzun olması sayesinde kendi kendilerine enerjilerini tüketmeden saklanabilir. Genel olarak saklama süreleri oda sıcaklığında 5 -10 yıl arasındadır. Sulu olmayan modelleri düşük ve yüksek ısıya karşı dayanıklıdır. -40 ila 60 derece arasında çalışmaları mümkündür. Birincil piller(şarj edilemeyen) 250 Wh/kg enerji yoğunluğuna sahiptir. Bu yoğunluk miktarı geleneksel olan ve sıvı sistemleri ile çalışan pillere göre iki kat fazladır. Kullanım amacı olarak çabuk işe yarayan fakat tek kullanımlık olan bu modeller satın alınırken, üretim tarihlerine dikkat edilmeli ve cihazınıza uygun olan modelleri tercih edilmelidir. Şarjlı pil modellerinin de sahip olduğu çeşitli özellikler bulunmaktadır. Buna göre bu ürünler geleneksel olanlara göre daha düşük (1.2 V) enerjiye sahiptir. Bu durum diğerlerine göre daha düzenli çalışmalarına olanak sağlar. Şarj edilemeyen pillerin kullanılmaya başlandığı anda voltajlarında düşmeler meydana gelmektedir. Ancak şarjlı olanlarda bu sorun yaşanmaz. Modeller arasında yer alan Ni-Cd ürünleri normal şarj edilmesi gereken ürünlerdendir. Hızlı şarj edilmeleri kullanım ömürlerini kısaltmaktadır. Normal bir hızda şarj edilen Ni-Cd ürünlerinin ortalama 5 yıl kullanım ömrü bulunmaktadır. Pillerin bazı modelleri sanayi tiplerine uygun hale getirilmek için gruplandırılır ve buna punta adı verilir. Bu gruplamalar için havya ve lehim sistemi kullanılmamalıdır. Çünkü ortaya çıkan ısı, bataryaların iç kısmındaki kimyasallar ile etkileşime girerek ömürlerini kısaltabilir. Bazı pillerin kullanımları oldukça dikkat gerektirmektedir. Özellikle İyon içeren ürünler, yüksek kapasiteli oldukları için dikkatli şarj edilmeli ve korunaklı tutulmalıdır. Kesin olarak güneş ışınlarına maruz kalmaması gereken bu ürünler, içleri açıldığında patlama ya da yangına neden olabilir. Tek kullanımlık olan piller, ömrünü tükettiği zaman herhangi bir çöpe atılmaması gereken ürünler arasında yer alır. Atık pil toplama noktalarına bırakılmaları oldukça önemlidir. Pil fiyatları özelliklerine ve ömürlerine göre değişiklik göstermektedir. Ayrıca markaların fiyat politikasına göre de ücretlendirmeler gerçekleştirilir. Sizde ihtiyacınız doğrultusundaki pilleri sayfamızdan inceleyerek beğendiğinizi kolayca sepetinize ekleyebilirsiniz.
