Periyodik Bakım
Periyodik bakım aracın parçalarında yıpranma ve bozulmalara karşı yapılan bir bakımdır. Aracın parçalarında yıpranma ya da bozulma olmasının çeşitli sebepleri olabilir. PEriyodik bakımda bu sebepler bulur ve onarılır. Ancak her azarın markasına ve modeli farklıdır. Bu farklılık araçlarda kullanılan parçaların da farklı olmasından kaynaklanır. Periyodik bakım araçların marka ve modeline bağlı olarak, kilometrede artışına ve zaman içinde kullanım şekli dikkate alınarak yapılır. Zorlu yollarda, özensiz kullanılan bir araçla sürüşe daha elverişli ve özenli bir kullanım süreci geçiren araçların periyodik bakım tablosu aynı olmaz. Hem sürücünün hem de yolcuların sağlıklı ve güvenli bir yolculuk deneyimi yaşamaları için periyodik bakım çok önemlidir. Periyodik bakım esnasında bazı parçaların kontrolü ve gerekirse yenileme çalışması yapılır. Parçaların her biri için işlevlerini yerine getirip getirmediği tespit edilir, işlevlerini yerine getiremeyen parçalar yenileriyle değiştirilir. Güvenli bir yolculuk için aracın hareketi sağlayan tüm aksamlarının incelenmesi gereken periyodik bakımda, var olan sorunlar tespit edilip düzeltilir. Henüz sorun yaşamayan araçlarda ise herhangi bir aksamın yıpranması sebebiyle ilerde doğabilecek sorunlar için de öneriler sunulur. Renault Symbol 1.5 dci periyodik bakım seti, aracın sorunsuz bir yolculuk geçirmesi için hazırlandı. Set sayesinde düzenli bakım aracın modeline ve ihtiyaçlarına bağlı olarak yapılıp var olan ya da olası sorunları ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.
Periyodik Bakım Ürünleri
Her markanın ve markaların her modelinin kendine ait özgün bileşenleri vardır. Bu özgün bileşenler olduğu için, araçlarda doğabilecek sorunlar ve bu sorunlara çözüm yolları da farklıdır. Bu farklılığı dikkate alan, araç sahipleri kendi araçlarının özgün ihtiyaçlarına uygun bir destek ararlar. Opel Corsa C 1.3 dizel periyodik bakım seti aracın özgün ihtiyacını dikkate alarak oluşturulmuş bir settir. Setin içinde aracın şimdi olmasa bile ilerde doğurabileceği sorunlara ön müdahale için gerekli, parçaların bakımını öneren bakım ekipmanları vardır. Her modelin kendine ait bakım ekipmanları olacağını belirtmekle birlikte, tüm araçlarda periyodik bakım sırasında incelenmesi gereken ortak noktalar vardır. Bunlarda ilk akla gelen motor yağının değiştirilmesi olabilir. Motor yağı, araç çalışırken motorun aşırı ısınmasını engellemeye çalışır. Isıyı dengede tutarak motorda meydana gelebilecek hasarları engeller. Ayrıca yine aracın hareket etmesini sağlayan mekanik parçaların birbirine sürtünmesinden kaynaklanabilecek yıpranma ya da aşınma gibi olumsuz etkenleri de ortadan kaldırır. Dolayısıyla motor yağı uzun vadede aracın ana bileşenlerini korumayı vaat eder. Bu sebeple periyodik bakım sırasında mutlaka motor yağı değiştirilmelidir. İkinci olarak akla gelen periyodik bakım şartı yağ filtresinin değişimi olur. Motorun işlevini yerine getirebilmesinde büyük role sahip motor yağları bir filtreden geçmek durumundalar. Bu filtre sayesinde yağa karışabilecek, toz, çamur ya da zararlı başka büyük parçaların motora ve motora bağlı diğer parçalara geçmesi engellenir. Motora ya da motora bağlı diğer parçalara geçen zararlı büyük parçalar aracın ekipmanlarında hasar oluşturur ve güvenli yol deneyimini engellerler. Motoru korumak için kendi bünyesinde bu zararlı parçaları barındıran filtreler de zamanla değiştirilmelidir. Periyodik bakımda atlanmaması gereken bir noktadır.
Periyodik Bakım Setleri
Güvenlik için kesinlikle atlanmaması gereken oto periyodik bakım çalışmaları için birkaç bilindik ipucu verilebilir. Opel Corsa D 1.3 dizel periyodik bakım seti gibi hazır paketlerde aracınıza uygun gereçler vardır. Ancak genel olarak araç bakım ekipmanlarının ne amaçla kullanıldığı hakkında bilgi verilebilir. Düzenli bakım sırasında aracın hava filtresi değiştirilebilir. Hava filtreleri, motorda yakıtın hava ile tepkimeye girmesini ve hareketin gerçekleşebilmesini sağlayan havanın filtrelenmesinde görevlidir. Dışarıdan aldıkları havayı aracın iç aksamlarına, motor ve motor parçalarına yöneltirler. Bu yönelen havada, toz veya bakteri gibi organik maddelerin bulunmaması gerekir. Bu tür maddeler sebebiyle motorun çalışmasında performans düşüklüğü yaşanır. Motor performansını düşürmemek için araca giren havayı temizleyen filtrenin de zaman içinde temizlenmesi gerekir. Temizlenmeyen filtreler görevini yerine tam olarak getiremez, yakıtın hava ile tepkimeye girmesi gerçekleşemez. Hava ile çalışan bir başka ekipman da araç klimalarıdır. Dışarıdan alınan havası sıcak ya da soğuk tercihe göre araç içine ileten klimalar da düzgün çalışabilmek için temiz havaya ihtiyaç duyar. Bu temiz havayı klimaya sağlayan ise polen filtresidir. Polen filtresi, klima sisteminin sorunsuz çalışabilmesini ve araç içine giren havanın yolcu sağlığı açısından uygun olmasını sağlarlar. Genel anlamda araç periyodik bakım seti ya da Opel Corsa D 1.3 dizel periyodik bakım seti gibi daha spesifik paketlerde bu filtreleri bulmak mümkün olur.
Araç Bakım Ürünleri
Aracı için en uygun bakım ekipmanlarını arayan sürücüler, araçlarının ait olduğu marka model setlerini inceleyebilir. Örneğin Opel Astra J 1.4 turbo periyodik bakım seti gm ya da Golf 7 1.2 tsi periyodik bakım seti gibi hazır setleri bulmak, sürücüler için avantajlı olabilir. Ancak bu setlerin içinde ne bulunması gerektiğini de bilmek, kıyaslama yapmak anlamında değerlidir. Birçok satış mecrasından ulaşılabilen bu setlerde eksik veya fazla bir ekipman olup olmadığı, periyodik bakımda atılması gereken adımları bilerek fark edilebilir. Mesela periyodik bakımda yakıt filtresi değişimi yapılır. Araçta kullanılan yakıt kalitesine bağlı olarak, yakıt türlerinin birbirine kıyasla, daha çok ya da daha az motor için zararlı parçacıklar bulunabilir. Bu istenmeyen ya da zararlı parçacıklar yakıta karışırsa verimli bir sürüş imkanı yaratmazlar. Bu sebeple yakıt filtresi kullanılır. Filtre bütün istenmeyen parçaları kendinde topladığı için kendisinin de temizlenmesi gerekir. Temizlenmeyen filtre görevini yerine getiremez. Bir başka periyodik bakım aşaması ise lastik bakımıdır. Lastikler, sürüş esnasında aracın en göz önünde olan aksamıdır. Aracın yürüyen aksamları olan lastikler, uzun yolculuklarda yıpranabilir. Uzun yolculuklar kadar, yol durumları da; çakıllı yol, engebeli arazi, eskimiş asfalt gibi araç lastiğini yıpratan etmenler mevcuttur. Sürüş anında istenmeyen durumlar yaşanmaması için, ya da seyir halini beklenmedik bir zamanda sonlandırmamak için lastik bakımı düzenli olarak yapılmalıdır.
Periyodik Bakım Seti Çeşitleri
Araç içinde bakım sırasında unutulmaması gereken kimi parçalar vardır. Opel Astra J 1.4 turbo periyodik bakım seti gm ya da Golf 7 1.2 tsi periyodik bakım seti gibi marka ve modellere göre tasarlanmış setler aracın en temel ihtiyacı olan bakım gereçlerini karşılayabilir. Ancak bu setlerde olsun olmasın gözden kaçmaması gereken önemli parçalar vardır. Bu parçalardan biri elbette akü. Aracın çalışması için, anahtarı çevirir çevirmez devreye giren akünün periyodik bakım sis çok önemlidir. Marş motoruna akım gönderen aküler, periyodik bakım sırasında, voltajları, elektrik sistemi ve bu sistemdeki kabloları açısından değerlendirilir. Zarar gördüğü tespit edilen parçalar yenilenerek aracın performansında istikrar sağlanır. Bir diğer parça da araç içi ekipmanlardan ateşleme bujisidir. Benzinli araçlarda yakıtın hava ile tepkimeye girdikten sonra ateşlemesini sağlayan bujilerde, yüksek ısıya maruz kalındığı için zamanla aşınım meydana geliyor. Her ne kadar dayanıklı malzemelerden yapılmış olsalar da zamanla yıpranabiliyor. Bujilerde yıpranma olduğu hemen fark edilir. Araçlar seyir halindeyken yol durumuna bağlı olmaksızın sallanmalar, sarsıntılar oluyorsa, kalkış ya da sürüş anında tekleme yapıyorsa bujiler zarar görmüş olabilir. Ayrıca motordan gelen sesler de bujilerin hasarlı olup olmadığı hakkında bilgi verir. Motordan hiçbir çarpma etkisi yokken bir yere vurma sesi gelip gelmediğine dikkat edilmelidir. Bunların dışında yakıt tüketiminde negatif bir eğim ve yakıt maliyetinde bir artış gözlemleniyorsa bujilerin kontrol ettirilmesinde fayda olabilir. Otomobillerin çalışmaya başlaması için ilk devinime girecek ekipman olan bujilerin yakıt ekonomisi başta olmak üzere, sorunsuz, teklemeden yapılan bir kalkış ve daha az gaz salınımı sağlaması için düzenli bakımdan geçmeleri gerekir. Buji parça olarak kendisi çok maliyetli olmasa da diğer ekipmanlara da zarar verebileceğinden bakım ve temizliğinin aksatılmaması önemlidir. Buji temizliği için öncelikle bujinin birlikte çalıştığı silindirlerin kapaklarında temizlik yapılması gerekir. Silindir kapaklarının silinmesi, silindire yakıt ya da yabancı madde girişini önler. Bu önlem alındıktan sonra lokma anahtarı ile bujiler sökülebilir. Söküm işlemi de tamamlandıktan sonra bujilerin tırnak araları ince uçlu aletlerle temizlenebilir.
Yeni Nesil Periyodik Bakım Setleri
Motorlu taşıtların periyodik bakımını yapmak uzun vadede ekonomik avantaj sağlar. Aracın güç, güvenlik ve performansını etkileyecek aksamların düzenli bakımı, aracın ilerde daha büyük bir bakımdan geçmesini de önler. Bu anlamda iki kat avantaj yakalanmış olunur. Ancak periyodik bakım sürecini daha da avantajlı geçirmenin bir yolu da setler satın almaktır. Örneğin Opel Astra H periyodik bakım seti gibi, veya Insignia 1.6 cdti periyodik bakım seti gibi aparatları almak da, sürücülerin ilgisini çeker. Aracın marka ve modeline uygun olarak yapılan set araştırmalarında farklı fiyatlı satışlar bulmak mümkün olacaktır. Ürünleri inceleyenlerGolf 4 periyodik bakım seti ya da Astra G periyodik bakım seti gibi birçok seti bulabilirler. Setler arasında kıyaslama yaparak kendilerine en uygun olanı bulabilirler. Periyodik bakım, aracın performansında olumlu gidişatı korumak için yapılan bir bakım çalışmasıdır. Araçların kullanım süreleri boyunca aksamlarında olabilecek yıpranma, aşınma, bozulma gibi sorunları, büyük arızalar çıkmadan daha az maliyetli ve daha güvenli onarmanın bir yoludur. Düzenli olarak yapılan periyodik bakımlar, aracın beklenmeyen zamanda doğabilecek arızaların önlenmesinde önemli paya sahiptir. aracın uzun ömürlü olmasını sağlayan periyodik bakım aracın performansını iyileştirir. Ayrıca periyodik bakım sayesinde önlenebilecek büyük hasarlar, daha sonra yapılacak büyük onarım ve servis maliyetini de önleyecektir. Bu bakımdan sürücüler için, sürüş sırasında getirdiği güven ve performansın yanında, ekonomik anlamda da avantaj sağlayacaktır. Periyodik bakım aşamaları sekiz aşamada toparlanabilir. İlk aşamada araç bir kriko yardımıyla bakımı yapacak kişinin altına sığabileceği kadar, aracın ön kısmı yerden yükseltilir. Yerden yükseltilen aracın düşerek bir kaza çıkarmaması için ön tekerlerin altına takoz ya da yüksekliği sağlayacak bir cisim daha konabilir. Ayrıca arka tekerlerin de olası kayma ihtimaline karşın yine takoz konabilir. Araç yükseltildikten ve güvenlik düzenekleri kurulduktan sonra, plastik veya demirden üretilen motor alt koruması sökülür. Koruma kısmı kolay sökülebilen, birkaç vidanın tuttuğu bir aparattır. Sökülen kısmın altına yağ tahliyesi yapılacağı için bir kap konmalıdır. Kabın kapasitesinin beş litrenin altında olmamasına da dikkat edilir. Gerekli koşullar sağlandığında yağ tahliyesinin yapılacağı kapak sökülür. Yağ tahliyesi için hazırlanan kabın içine akmaya başlayacak yağ, on on beş dakika içinde boşalabilir. İkinci aşama motor sisteminde devirdaim eden yağın temizlenmesinde görevli yağ filtresi sökülür. Yağ filtresi, motorun alt kısmında bulunur, kimi zaman motor bloğuna takılıdır, kimi zaman ise sadece kağıt filtre olarak durur. Kağıt filtre motor alt koruma kapağının altındadır. Sadece kapağa bağlı bir filtre ise kağıt değiştirilir. Ancak motor bloğuna bağlı ise önce sökmek gerekir. Saat yönünün tersine doğru çevirerek yapılan sökme işleminin ardından yeni filtre ile değişim yapılır. İlk iki aşamanın ardından üçüncü aşamada, görece daha basit bir işlem yapılır. Motorun altında bulunan yağ tıpasının contası değiştirilir. İlk üç aşamayı bitirdikten sonra, motor alt koruması söküldüğü yere tekrar takılır. Üç aşama da tamamlandıktan sonra yine kriko yardımıyla araç yere indirilir. Aracı desteklemek için konulan yükseltileri kaldırmayı unutmamak gerekir. Dördüncü aşamada, aracın üst kısmında bakım çalışması başlar. Motorun üst kısmına yağ dolumu yapma aşaması gelmiştir. Yağ kapağı kaldırılarak dikkatli bir şekilde yağ dolumu yapılır. Araca doldurulacak yağın motor hacmine uygun olmasına dikkat etmek gerekir. Motorun üst kısmına yağ dolumu yapılırken yağ çubuğunun çekili olduğuna dikkat edilmeli. Doldurma işlemi bittikten sonra yağ çubuğu ve kapağı yerine takılmalıdır. Beşinci aşamaya gelindiğinde yine motorun üst kısmında bakım yapılmaya devam edilir. Motor üst kısmında bulunan, dışardaki havayı alıp motora ileten emme manifoldunu örten kapak sökülür. Sökülen kapak sayesinde hava filtresine ulaşılır. Hava filtresinin içindeki toz vb parçacıklarla kirlenmiş filtre yenisi ile değiştirilir. Değişim yapıldıktan sonra manifoldu örtmesi gereken kapak tekrar yerine yerleştirilir. Altıncı aşamada ise aracın klima sisteminde bulunan polen filtresi değiştirilir. Polen filtresi aracına bağlı olarak farklı konumlarda bulunabilir. Polen filtresi kimi araçlarda motorun üst arka kısmında iken kimi araçlarda ise torpidonun arka kısmında yer alabilir. Bulunduğu konuma göre aracın polen filtresi kolaylıkla değiştirilebilir. Sonraki aşamada her araçta bulunmasa da mevcut araçlarda yakıt filtresi değişimi yapılır. Yakıt içerisinde olabilecek parçacıkları motora ulaşmadan süzmek için kullanılan filtre zamanla özelliğini kaybedeceği için değişim yapılır. Şimdiye kadar anlatılan aşamalara göre değişimi daha zor olacak parçalardan biridir. Zorluğunun sebebi ise yakıt sistemine hava geçişinin olmasına imkan tanımadan değişim yapılması gereğidir. Yakıt hortumlarının uç kısımları sökülmemeli, pens yardımı ile kapatılmalıdır. Filtre söküldükten sonra, yeni filtre önce yakıtla ısıtılır ardından yerine yerleştirilir. Sekizinci aşama, tüm işlemlerin kontrol edilme aşamasıdır. Kontrol aşamasında dikkat edilmesi gerekenler; direksiyon hidroliği, cam temizleme suyu, motor soğutma suyu, fren hidroliği, fren balataları ve fren diskleridir. Bu sistemlerden birinde bir eksik gözlemlendiğinde tamamlanır ve araç kullanıma hazırdır.
