Nebulizatör
Tıpta görülen gelişmelere bağlı olarak günümüzde çok çeşitli ilaçlar ve bu ilaçlara bağlı olarak da çeşitli ilaç alım yolları bulunmaktadır. Uzman kişilerin tanı ve değerlendirmeleri sonucu kronik veya dönemsel olarak hastaların ilaç kullanması gerekebilir. Bu ilaçların ne olduğu kadar ne zaman ve ne şekillerde kullanıldığı da tedavinin olumlu sonuçlanması açısından oldukça büyük önem taşır. İlaçların hangi sıklıkta ve ne şekillerde kullanılacağı bilgisi uzun yıllar boyunca süren çeşitli araştırmalar ve gözlemler sonucunda günümüze kadar ulaşmıştır. İlaç kullanımı denince doğal olarak akla öncelikle oral yol gelir. Bunun nedeni piyasada bulunan ilaçların çok büyük bir kısmının oral olarak kullanılmasıdır. Hem hasta uyuncu hem de ilaç şirketleri için maliyet açısından tercih edilebilir olduğu için oral yol en çok karşılaşılan ilaç kullanım şeklidir. Bunun yanında oral yoldan ilaç kullanılarak tedavi sağlanamayan birçok hastalık ve oral kullanımda etkisini gösteremeyen birçok ilaç vardır. Yüz yıllardır yapılan ilaç araştırmalarıyla bu sorun giderilmiş ve alternatif ilaç alım yolları geliştirilmiştir. Bu yol genellikle hastalık, tedavi süresi, etken madde ve hasta profiline uygun olarak seçilir. Bu nedenledir ki çocuklar şurup içerken yetişkinler için tabletler reçete edilir. Nebulizasyon ile ilaç kullanımı, lokal ve hızlı etki sağlaması ve yan etkilerinin nispeten daha az olması nedeniyle sıklıkla tercih edilen bir yoldur. Son yıllarda kullanım oranı oldukça artmıştır.
Nebulizatör Cihazı
Nebulizatör, farklı prensiplere bağlı çalışarak sıvı haldeki ilaçları buhar haline getiren ve böylece solunum yoluyla akciğerlere ulaşmasını sağlayan bir cihazdır. Aerosol haline getirme işlemini ses dalgalarıyla veya basınçlı hava yardımıyla gerçekleştirebilir. Latince “Nebula” yani duman kelimesinden yola çıkarak türetilen nebulizatörler neredeyse yüz elli yıldır kullanım halindedir. Nebulizatör cihazı sayesinde sıvı formdaki ilaç aerosol hale getirilerek doğrudan solunum yollarına ve akciğerlere gönderilir. Aerosol, bir katının veya sıvının gaz ortamı içerisinde dağılmasına verilen addır. Nebülizatör cihazı, katı veya sıvı haldeki ilaç partiküllerinin gaz ortamda dağılmasını sağlayarak ilaç partikülünün solunabilir hale gelmesini sağlar. Aerosol hale geçen partiküller kolaylıkla inhale edilebilir. Akciğerlerdeki yoğun kan akışı nedeniyle inhalasyon yoluyla akciğere ulaşan gazlar solunumda da olduğu gibi hızlı bir şekilde sistemik dolaşıma geçer. Bu nedenle akut atak riski olan astım gibi hastalıklarda nebülizatör ile ilaç uygulaması yapmak gerekebilir. Nebülizatörler genellikle solunum yolu hastalıklarında kullanılır. Nebulizatör içinde kullanılmak üzere üretilen ilaç formları vardır. Bu tür ilaçlara nebul ilaç denir. Kullanım alanının doğru anlaşılması nebülizatör seçiminde önemli bir etkendir. Bugün hem hastanelerde uzman kişilerin kullanımına uygun geliştirilmiş nebülizatörler hem de hastanın evinde kendi imkanlarıyla kullanabileceği nebülizatörler bulunmaktadır. Satın alırken nerede ve hangi yaş grubundaki hastalarda kullanılacağına dikkat edilmesi gerekir. Nebülizatör cihazı temel olarak elektrik bağlantı kablosu, maske kiti, filtre, oksijen uzatma kiti ve ilaç haznesinden oluşur. Cihazın tüm bölümlerine uygulamayı yapacak hasta veya hasta yakını hakim olmalıdır.
Nebulizatör Çeşitleri
İlaçların aerosol yoldan uygulanması için kullanılan farklı nebülizatör çeşitleri vardır. Bunlar; jet nebulizatörler, ultrasonik nebulizatörler ve mesh nebulizatörler’dir. Dünyada en yaygın kullanılan nebulizatör tipi jet nebulizatörlerdir. Jet nebulizatörler, kompresör tarafından üretilen bir itici gaz, içine ilaç eklenen bir odacık ve dar bir tüpten oluşur. Kompresörden üretilen basınçlı hava ilaç odacığına dar bir girişten girer ve böylece hava akımı hızlanır. Hava akımının hızlanması sonucu odacıkta bulunan ilaç molekülleri küçük partiküllere ayrılır. Küçük partiküllere ayrılan ilaç inhalasyon yoluyla vücuda alınır. Bu jet nebülizatör çalışma prensibi olarak bilinir. Jet nebülizatörler, daha kısa sürede daha çok ilaç uygulamasına olanak sağlar. İlacın çıkış şekline göre de jet nebülizatörler dörde ayrılır: konvansiyonel jet nebülizatörler, solunum asiste jet nebulizatörler, solunum senkronize jet nebulizatörler ve adaptif ilaç veren jet nebulizatörler. Ultrasonik nebulizatörler, içindeki sıvıyı vibrasyonla küçük partiküllere ayırma prensibine göre çalışır. İçi sıvı dolu kabın altına yerleştirilen kristalin titreşmesi ile yüksek frekanslı ultrasonik dalgalar oluşur. Ultasonik dalgalardan gelen titreşim sonucu partiküller küçük parçalara ayrılarak aerosol haline gelir. Cihazdan gelen hava akımı ile aerosol haline gelen ilaç partikülleri inhale edilir. Ultrasonik nebulizatörlerin en büyük avantajı sessiz çalışmasıdır. Nebulizatör sesi kullanıcıların sıklıkla şikayet ettiği sorunlardan biridir. Diğer nebülizatör tiplerinde sık rastlanan gürültü oluşturma potansiyeli ultrasonik nebülizatörlerde yoktur. Bu nedenle kullanıcılar açısından daha çok tercih edilir hale gelmiştir. Ultrasonik nebulizatörlerin bir diğer önemli avantajı da kısa sürede yüksek miktarda sıvıyı nebülize edebilme kapasiteleridir. Aynı miktarda ilacı daha kısa sürede alabilmek önemli bir zaman tasarrufu sağlar. Gündelik hayata uyum sağlayabilmek açısından hem sessiz çalışması hem de kısa sürede yüksek miktar ilaç nebülize edebilmesi ultrasonik nebülizatörleri diğer nebülizatör çeşitlerinden bir adım öne taşır. Diğer bir nebülizatör çeşidi mesh nebulizatördür. Mesh nebulizatörler elektrik enerjisi kullanarak titreşim yaratır ve sıvı haldeki ilaç karışımlarını ince bir mesh içerisinden ileterek aerosol oluşturur. Bu tip nebulizatörlerde haznede kalan ilaç miktarı çok azdır böylece tedavi etkinliğinin çok yüksek olmasını sağlarlar.
Doğru Nebulizatör Seçimi
Nebulizatör seçimi tedavi açısından oldukça önemli bir parametredir. Doğru ve etkin bir tedavi elde etmek için en uygun nebulizatörü seçmek gerekir. Bu nedenle nebulizatörün sahip olduğu teknik parametrelere dikkat edilmeli ve hasta için en uygun olanı seçilmelidir. Nebülizatörlerle tedavide amaç ilacın yeterli miktarının akciğerlere gönderilmesini sağlamaktır. Nebülizatör seçimine yön veren en önemli etmen nebülizatör içerisinde kullanılacak ilaçtır. İlacının kullanımına olanak tanıyan cihazlar arasından diğer parametreler karşılaştırılarak seçim yapılabilir. Eğer yüksek miktarda yüksek fiyatlı bir ilacın kullanımını gerektiren bir hastalık için kullanılacaksa mesh nebulizatörler uygun bir seçim olabilir. Çünkü mesh nebulizatörlerde nebulizatör ilaç haznesi içinde kalan ilaç miktarı oldukça düşüktür. Ev tipi kullanım için sessiz çalışması nedeniyle ultrasonik nebulizatörler tercih edilebilir. Nebulizatör cihazlarının çalışma prensibi ve avantajlarına bakarak seçmek kolay gibi gözükse de nebülizatör seçiminde en doğru yaklaşım uzman bir kişiye danışmak olacaktır. Alanında uzman bir kişinin nebulizatör tavsiyesi seçim yaparken sizlere yol gösterici olabilir. Nebulizatör adı verilen cihazlarla ilacın direkt olarak akciğerlere ulaşmasını sağlayan bu yöntem çoğunlukla akciğer kaynaklı hastalıklar, solunum yolunda gelişen enfeksiyonlar veya ilaç etkisinin hızlı görülmesi istenen durumlarda tercih edilir. Nebulizasyon uygulamasının doğru ve etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için doğru sağlık ürünleri seçimi yapmak önemli bir konudur.
Nebulizatör Kullanımı Nasıl Olmalıdır?
Nebülizatör kullanımıhem acil servislerde hem de evde kullanım sırasında dikkat gerektiren bir iştir. Nebülizatör kullanacak sağlık çalışanının veya evde uygulama yapılacaksa hasta/hasta yakınının cihaza hakim olması gerekir. Mümkünse bu konuda daha önceden eğitim almış kişiler uygulamayı yapmalıdır. Nebülizatör kullanımını ana hatlarıyla anlatmak gerekirse; ilk olarak ilaç nebülizatörün ilaç haznesine boşaltılmalıdır. Nebülizatörler ile istenen etkiyi oluşturabilmek için hava akım hızının doğru ayarlanması gerekir. En uygun hava akım hızı dakikada 6/8 litredir. İlaç partikülleri belli bir boyuttan daha büyük olmamalıdır. Eğer partikül çapı istenenden büyük olursa solunabilir büyüklük sınırını aşar ve akciğerlere ulaşamaz. Uygun büyüklüğü elde etmek hava akım hızına bağlıdır. Eğer hava akım hızı istenenden daha yavaş olursa gaz haline gelen ilacın partikül çapı büyüyebilir, büyüyen ilaç partiküllerinin akciğerlere ulaşması ve istenen etkiyi sağlaması mümkün olmayabilir. Nebülizasyon bitene kadar ilaç haznesi dik tutulmalıdır. Böylece fiziki etkilere bağlı olarak ilaç kaybı yaşamanın önüne geçilebilir. Etkili bir uygulama için uygun yüz maskesi seçimi önemlidir. Maskeye iyi uyum, esneklik ve ölü boşluk doğru maske seçiminde etkilidir. Yüz maskesinin esnekliği uyumu kolaylaştırır ve ölü boşluğu azaltır. Hedeflenen doza ulaşılabilmesi ve ilacın gözlere kaçmasını önlemek için maske yüzden uzaklaştırılmamalıdır. Maske uzaklaştırılırsa solunan partikül dozu azalmış olur. Çocuklarda kullanım sırasında bu konu sorun yaratsa da mümkün olduğu kadar maske hareket ettirilmeden uyguluma yapılması sağlanmalıdır. Cihazdan cızırtı sesi duyulmaya başlandığından işlemin bitmeye yaklaştığı anlaşılır. Bu ses duyulduktan bir dakika sonra cihaz kapatılır ve temizlenir. İşlem biterken ilaç haznesinde kalacak olan ilaç miktarını azaltmak için hazneye parmakla hafifçe vurulabilir ya da cihaz iri damlacıklar oluşturmaya başlayıncaya kadar uygulamaya devam edilebilir. Her kullanım öncesi nebulizatör kontrol edilmelidir. Cihaz çalışmıyorsa parçaları yanlış birleştirilmiş olabilir, akım metre yanlış ayarlanmış olabilir, nebulizatör çıkışı tıkanmış olabilir, cihaz bozulmuş olabilir veya güç kaynağına takılmamış olabilir. Bu nedenle kullanım öncesi kontrol dikkatle yapılmalıdır. Nebulizatörler yetişkin veya çocuk hasta grubunda tercih edilebilen cihazlar olduğu için çocuklar için kullanımda ayrıca dikkatli olmak gerekir. Mümkün olduğu kadar çocuğun yanında bir yetişkin varken uygulama gerçekleştirilmelidir. 3 yaşından büyük ve uyum sağlayabilen çocuklara nebülizatörün ucuna takılan ağız tüpü (ağızlık) yardımı ile uygulama yapılmalıdır. Çeşitli nedenlerle burun solunumu etkili tedavi yapılmasına engel olabilir. Nebülizatör kullanırken ilaçlar ve uygulama süresi ile ilgili de dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Nebülizatöre konulan solüsyon miktarı 2-4 mL arasında olmalıdır. İlaçlar 2-2,5 mL’den az ise serum fizyolojik ile sulandırılmalıdır. 2 mL’den az olursa istenen partikül çapı oluşturulamaz; 4 mL’den fazla olması ise tedavi süresinin uzamasına yol açabilir. Nebülizasyon için önerilen süre 5-10 dakikadır. İlaçlar nebülizatör çalıştırılmadan hemen önce hazırlanmalı ve bekletilmemelidir. Birden çok ilaç uygulaması gereken durumlarda ilaçlar karıştırılmamalı, ayrı ayrı uygulanmalıdır. Sayfamızdan Omron nebulizatör seçeneklerine göz atabilirsiniz.
Nebulizatör Temizliği
Nebulizatör cihazlarının her kullanımdan sonra özenle temizliğinin yapılması olası enfeksiyon risklerinin önüne geçmek, cihazın kullanım ömrü ve tedavinin etkinliği açısından oldukça önemlidir. Nebülizatör ile tedavi alacak her hastaya özel nebülizatör maskesi ve nebulizatör hortumu temin edilmelidir. İşlem tamamlandıktan sonra cihazın kısımları -maske/ağızlık, ilaç haznesi, set hortumları- temizlenmek için birbirinden ayrılır. Mesh ve ultrasonik nebülizatörlerin temizliğinde üretici firmanın temizlik için önerdiği koşullara dikkat edilmelidir. Jet nebülizatörler her kullanımdan sonra ılık su ile yıkanmalı, temiz bir örtü üzerinde kurutulmalıdır. Yapılan araştırmalar nebülizatör seti üzerinde mikrobik üremenin sebebinin temizliğin musluk suyu ile yapıldığını ortaya çıkarmıştır. Olası risklerin önüne geçmek adına kullanım ve temizlik basamakları özenle takip edilmelidir. Nebülizatör; hem seçim aşamasında, hem kullanımda hem de temizlik esnasında büyük dikkat gerektiren bir cihazdır. Sağlıkla ilgili her konuda olduğu gibi nebulizatörlere de gereken önem verilmeli ve kullanıcıyı tehlikeye atacak hatalar yapılmamalıdır. Tüm bu nedenlerle kaliteli ve güvenilir nebulizatör satın almak önemlidir. Nebulizatör cihazı fiyatları değişkenlik göstermektedir. Size uygun nebulizatörü bulmak için sayfamızı inceleyebilirsiniz. İhtiyacınıza uygun sessiz çalışan, kompresörlü veya taşınabilir nebülizatör çeşitlerini değişen fiyatlarla Nibo nebulizatör sayfamızda bulabilirsiniz.
Nebulizatör Nedir?
Nebulizatör, ses dalgalarıyla veya basınçlı hava ile çalışan, sıvı veya katı haldeki ilaç partiküllerini aerosol hale getirerek inhale edilmesini sağlayan cihazlardır. Nebulizatörlerde “nebul” adı verilen ilaçlar kullanılır. Nebulizatörler çalışma prensiplerine göre çeşitlilik gösterir. Jet nebulizatörler, kompresör tarafından üretilen sıkıştırılmış basınçlı hava yardımıyla ilacı partiküllere ayırır. Ultrasonik nebulizatörler, yüksek frekanslı ses dalgalarının sıvıya ulaşması sayesinde sıvıyla temasta olan tedavi edici solüsyonun küçük partiküllere ayrışması prensibiyle çalışır. Mesh nebulizatörler, elektrik enerjisi ile bir kristalin titreşmesini sağlayarak oluşan bu titreşim ile ilacı küçük partiküllere ayırır.
Nebulizatör Ne İşe Yarar?
Nebulizatör, solunum yolu hastalığı olan kişilerin ve diğer yollardan ilaç almakta güçlük çeken çocukların tedavisinde kullanılır. Pnömoni, astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, solunum yolu enfeksiyonu gibi solunumu olumsuz etkileyen hastalıklara sahip hastalarda solunumun kolaylaştırılması amacıyla nebulizatör cihazları kullanılır. Nebulizatör tedavisi, normal solunumla kullanılabilen, çeşitli hasta gruplarında uyuncu sağlayan, ağrısız ve kolay uygulanabilir bir tedavi seçeneğidir.
Nebulizatör Nasıl Kullanılır?
Nebulizatör dikkatli kullanılması gereken bir cihazdır. Öncelikli olarak kullanım öncesi hazırlık yapılması gerekir. İlaç haznesi, nebulizatör hortumu, ağızlık/maske, elektrik bağlantısı yapılarak cihaz çalışır duruma getirilir. İlaç, ilaç haznesine istenilen miktarda konur. Hasta aletin karşısına rahat, dik bir şekilde oturur, ağızlık dudağa alınarak veya maske yüze kapatılarak cihaz çalıştırılır. Ağızdan normal süre ve derinlikte nefes alınıp verilir. Nebulizatör cihazlarının kullanım sonrası kontamine olma riski yüksektir. Bu nedenle temizliği, sterilizasyonu ve dezenfeksiyonuna dikkat edilmelidir. Nebulizatör temizliği ve bakımı her kullanım sonrası yapılmalıdır.
Nebulizatör Kaç Dakika Kullanılmalıdır?
Nebulizatör buhar duruncaya kadar kullanılmalıdır. Bu süre yaklaşık olarak 10-15 dakikaya tekabül eder. Bazı nebulizatör cihazları teknik özelliklerine bağlı olarak çalışma süresini daha da kısaltmaktadır. Nebulizasyon işleminin bitmesine yakın cihazdan cızırtı sesi duyulmaya başlanır. Bu ses duyulduktan 1 dakika sonra cihaz kapatılır. Maske çıkarılır ve yüz yıkanır.
Nebulizatör Hangi Durumlarda Kullanılmalıdır?
Nebulizatör, çeşitli durumlarda farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Hava yolu obstrüksiyonunun akut döneminde hızlı iyileşme sağlamak, ileri dönem kronik obstrüktif akciğer hastalığında daha büyük miktarda ilacı daha kısa sürede uygulamak, yüksek dozda sistemik steroid alan hastalarda dozu azaltmak amacıyla kullanılabilir. Ayrıca diğer yollardan ilaç alımına uyum sağlayamayan çocuk, yaşlı veya fiziksel bozukluğu olan hastalarda kullanılabilir. Nebulizatör ile ilaç tedavisi; astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kistik fibroz, pnömoni, akut ve kronik bronşit, bronşiolit, bronşektazi, spesifik ve non-spesifik akciğer hastalıkları gibi durumlarda kullanılır.
