Biyografi, Otobiyografi, Monografi
İnsanların örnek aldığı, hayatını bilmek istediği ünlü kişiler hakkındaki yazılar biyografi, otobiyografi ve monografilerdir. Bu yazılar bilim insanları, sanatçılar, siyasetçiler gibi ünlü insanların hayatını ve yaptıklarını anlatan yazılardır. Eğer oldukça merak edilen bir kişi varsa onunla ilgili biyografi tarzında yazıları okuyarak hayatı ve kişi hakkında daha detaylı bilgiler öğrenebiliriz. Sadece biyografi değil otobiyografi ve monografide de bu bilgileri öğrenmek oldukça olasıdır. Bu yazı türlerinde oldukça fazla eser vardır. Biyografi ve otobiyografiye göre monografi kitabı basımları biraz daha azdır. İnsanların ilgi alanlarına göre başarılı kişilerin hayatlarına tanık olmaları genellikle bu tarz kitapların tercih konusu olmasını sağlayabilir. İlgi alanlarının da içerisinde olan eserler oldukları için okuyucular kitaplarla bağ kurabilir ve keyif alarak okuyabilirler.
Biyografi Nedir?
Biyografi, herhangi bir alanda tanınmış ve üne sahip kişilerin hayatının, başarılarının okuyucuya aktarıldığı eserlerdir. Biyografi aynı zamanda yaşam öyküsü olarak da geçer. Tanınan kişilerin hayatları başka kişiler tarafından kaleme alınır. Nesnel bir tutum sergilemek oldukça önemlidir. Bazen biyografi yazan kişiler yazdığı kişiyi tanıyorsa ve çok yakınıysa bu nesnel tutumdan uzaklaşabiliyor ama bu tarafsız yaklaşmanın yapılması ve bu konuya dikkat edilmesi gerekir. Bu eserlerde hayatı yazılan kişinin bilgilerini kullanmak için yaşıyorsa o kişiden eğer hayatta değilse o kişinin yakınlarından onay almak onları bilgilendirmek gereklidir. Ayrıca yazılan biyografi kitapları için belgelerle ya da tanıklarla içeriğin doğrulanması beklenir. Bu yazılarda biyografi özellikleri bakımından yazılan kişinin abartılarak övülmemesi ya da çok fazla yerilmemesi önemlidir. Doğumdan ölüme ya da günümüze kadar yazılan yazılardır. Kişinin çocukluğu, okuduğu okullar, yaptığı işler , dönüm noktaları, başarılı olduğu alanlar, kişilik özellikleri, davranışları varsa eserleri gibi konular bu yazıların içerisinde yer alır. Bunların yazılar içerisinde yer almasının amacı kişileri her yönüyle okuyucuya tanıtmak istenmesidir. Belgelere dayandırdıkları için yazılan kişi hakkında başka yazılarda biyografiler kaynak olarak kullanılabilirler. Biyografi eserleri konu başlıklarına göre kendi içerisinde türlere bölünebiliyor. Eğer biyografi önerileri bulmak istiyorsanız sayfamızdaki biyografi kitaplarını inceleyebilirsiniz. Türkiye’de bu alanda kendini geliştirmiş çok başarılı yazarlar vardır. Okumayı seven bir kişinin sevdiği ve ilham aldığı kişilerin hayatlarının her noktasını okuması ve başarılarıyla, dönüm noktalarıyla birlikte hayatındaki bu alana bir yol gösterici olması bu eserlerle sağlanabilir. İlham aldığı ya da merak ettiği kişilerle ilgili detayları öğrendikçe ilhamı artabilir ya da aslında onun da bazı yerlerde yanlışlar yaptığını görerek bu kendinde de gördüğü bu hataları telafi edebilir.
Otobiyografi Nedir?
Otobiyografi, kişinin kendi hayatını anlattığı eserlerdir. Diğer bir adı da özyaşam öyküsüdür. Kitap olarak basılmış otobiyografiler de genel olarak tanınmış kişiler tarafından yazılmıştır. Kişilerin kendilerini ifade etmelerini sağlayan bir alan yaratır bu yazılar. Otobiyografi özellikleri açısından öznellik ön planda olurken aslında nesnelliğin de uygulanması ve bunların gözden kaçırılmaması gereken bir yazı türüdür. Yazılar yazılırken kronolojik bir sıra uygulanması iyi olabilir. Ayrıca bu şekilde olursa okuyucunun olayları takip etmesi de kolaylaşabilir. Kişi otobiyografi yazarken doğduğu andan yazdığı zamana kadar olan olayları kaleme alır. Biyografide olduğu gibi yine resmi kaynaklardan yararlanılabilir. Çelişkili hikayelerden kaçınılmalıdır böylece tartışmaların olduğu bir ortam yaratılmaz. Yazarlar bu eserleri düşünsel bir plan üzerinden yazabilirler. Kişinin yazdığı otobiyografiler ileride bir kaynak niteliği taşıyabilir. O zamanlara ait bilgiler bu eserlerden öğrenilebilir.Otobiyografi kitapları genellikle diğer kitaplara göre daha detaylı gözükürler çünkü kişi kendi anlatım yaptığı için ayrıntılara daha fazla yer verme imkanı olabilir. Bu kitaplarda ben dili kullanılabilir. Yazan kişinin toplum tarafından saygı duyulan, başarılı biri olmak ve bilinir olmak oldukça önemlidir. Kişi kendine ait istediği her detayı nesnel ve gerçekçi bir şekilde yazıya dökebilir. Kişiler bu kitaplarda dönüm noktalarını, başarılarını, düşüş yaşadıkları anları ve onlarla nasıl baş ettiklerini anlatabilirler. Bu olayları yazarlarken hata yapmamak, yanlış hatırlamamak için eskiden yazdıkları günlüklerden ya da notlardan yararlanabilirler. Böylelikle okuyucuya en doğru bilgileri aktarmış olurlar. Net olmadıkları şeyleri bu yollarla kesinleştirebilirler. İnsanlar genellikle ilham aldıkları kişilerin otobiyografisini okurlar. Okuyucular ilham aldığı kişinin yaşadığı süreçleri kişinin kaleminden okuduklarında onunla yakın hissedebilir. Bu kitapların yol gösterici yönünden yararlanabilirler. Bu yazılar aslında kişinin anılarından yola çıkılarak yazılırlar fakat bir anı kitabıyla otobiyografi kitabının karıştırılmaması oldukça önemlidir. Otobiyografiden anı kitabı çıkabilir ama bir anı kitabından otobiyografi çıkmaz. Anı kitaplarında hayatımızın her döneminden bir şeyler yer almaz genellikle tek bir olay üzerine yazılırlar ama otobiyografiler birçok anıyı ve tüm yaşamı içerisinde bulundurur. Zamansal olarak büyük bir zaman dilimini yazdıkları için otobiyografik eserler daha kapsamlıdır.
Monografi Nedir?
Tanınmış bir kişinin hayatı, eserleri, başarıları gibi konuları ya da bilimsel bir alandaki konuların ayrıntılarıyla incelendiği yazılara monografi denir. Bu yazılar herhangi bir özel konu veya sorunlar üzerine de kaleme alınabilir. Ayrıca monografilere tek yazı da denmektedir. Yazarlar bu yazılarda incelenen konuları özgün bir biçimde belirli bir görüş üzerinden ele alabilirler. Monografiler inceleme yazıları olduğu bir gerçektir. Özel bakış açılarıyla derinlemesine incelenip yazılabilecek eserlerdir. İlgilenilen konular farklı olabilir ve bu farklı konuların gizli noktaları bile bu yazılar içerisinde yer alabilir. Monografi yazıları özgün olabilir fakat burada incelenecek konuların sınırları çizilmelidir. Bu tarz yazılarda anlatımı belirli bir noktaya odaklamak önemlidir. Bir sanatçı, yazar ya da tanınmış bir kişi ile ilgili yazılan monografi eserlerinde kişinin en gizli bilgileri bulunur yani diğer insanlardan farklı olduğu nokta bulunur. Bu durumda sanatçının özel bilgilerine ulaşmak gerekir. Monografiler olay ve olguları tanımlamaya çalışan yazılar olabilir. En çok rastlanan monografi türleri olay ve değişim monografileridir. Olay monografilerine vaka metodu da denir. Burada tek bir olay üzerinde ayrıntılı biçimde işlenir. Anket ve görüşme yöntemleri de sık kullanım sağlanan bilgi toplama araçlarıdır. Değişim monografisinde de olay içindeki değişimler gözlemlenip durum detaylı bir şekilde anlatılır. Monografilerin konuları geniş bir alana yayıldığı için oldukça fazla türü olabiliyor. Bu yazıları eleştiriden ayıran noktalar bilimsel olmalarıdır. Genel olarak monografi kitabı diğer kitaplara oranla daha az tercih edilebiliyor. Az olması kalitesinin ya da içeriğin kötü olmasından kaynaklı değildir. Örneğin, monografide biyografiye göre tek bir konu üzerinde yazıldığı için ilgilenen kişilerin sayısı da bu sebeple azalabilir. Çok yönlü değil de spesifik bir konu olması okuyucu sayısına büyük bir şekilde etki ediyor. Eğer siz de bazı konularda daha detaylı bilgiler edinmek isterseniz monografi tarzı eserleri tercih edebilirsiniz.
