Antoloji
Edebiyat dünyasında yer alan en iyi eserlerin bir araya gelerek oluşturduğu bir edebi tür olan antoloji pek çok farklı yöntemle ya da pek çok biçimlerde düzenlenebilmektedir. Bu kategoride yer alan eserler sayesinde antolojiyi daha yakından tanıyabilirsiniz ve kitaplığınız için en iyi örnekleri edinebilirsiniz. Antoloji, şiir ve düz yazı örnekleri arasından seçilen en iyi eserlerin bir arada olduğu bir türdür. Diğer ismi ile güldeste ve seçki de denilmektedir. Antoloji pek çok okura hitap edebilmek için bir araya toplanmış eserlerden oluşmaktadır. Bu kategoride yer alan değerli eserlerin bir araya gelmesi için genellikle uzun bir zaman ele alınmaktadır. Örneğin, dünya edebiyatında bulunan ilk antoloji örneği M.Ö. 1. yüzyılda bulunmuştur. Antik Yunan’da yaşayan Gadarlı Meleagos, o zamana kadar yaşamış olan 37 tane ünlü şairin şiirlerine yer verdiği antolojisi ile karşımıza çıkmaktadır. Antoloji şiir örnekleri oldukça göz önünde olan bir antoloji örneği olarak karşımıza çıkmaktadır. Türk edebiyat dünyasındaki ilk örnek ise Ömer Bin Mezid tarafından 1437 yılında hazırlanmıştır. Bu antolojide 87 şairin eserine yer verilmiştir. Mecmuatü’n Nezair adını alan antoloji Türk edebiyatının ilk örneği olarak bilinmektedir. Böylelikle bilinen şekli ile antoloji şiir ve düz yazının en yaygın temalarını bir arada toplamaktadır. Antoloji aşk şiirleri de bu temalarda yaygın olarak bulunmaktadır. Antoloji en iyi eserleri bir araya toplayarak kendi içerisinde bir kategori oluşturmaktadır.
Antoloji Çeşitleri
Antoloji genel olarak aynı türde olan eserleri bir araya getirerek oluşturulan bir türdür. Antoloji nedir diye sorulduğunda en iyi edebi eserlerin bir araya geldiği bir tür cevabı ortaya çıkmaktadır. Pek çok türden eserler arasından seçmeler yapıldığı gibi aynı zamanda bir yazarın ya da belli bir ulus edebiyatının içerisinden seçilen parçalar ile antoloji oluşturulabilmektedir. Antoloji oluşturmakta ki amaç pek çok okuyucuya seslenebilmektir. İçerisinden seçkin örnekler seçilerek bir araya getirilmekte ve böylece antoloji oluşturulmaktadır. Bu eserleri seçerken, seçim yapan kişinin beğendiği eserler genellikle ön plandadır. Bunun yanı sıra uzun bir zaman süresini kapsayacak şekilde oluşturulan antolojilerde, bulunduğu çağda oldukça sevilen sonraki dönemlerde de kendini sevdirmeye devam eden edebiyat dünyasında pek çok çalışması bulunan kişilerin değerlendirmelerinden geçen eserlere yer verilmektedir. Antoloji sanatla ilgili eserlerin içinden seçilen en iyi parçaların bir araya gelmesi ile oluşturulmaktadır. Genellikle hazırlayan kişilerin kendi zevkine göre seçilen şiirler, yazılar ve sanatla ilgili her şeyin içerisinde bulunduğu derlemeler olarak bilinmektedir. İlk antolojileri Yunanlılar tarafından derlenmiştir. Türk edebiyat dünyasında ise antoloji şiir olarak bilinen ilk eser Mecmuat-ün Nezair’dir. Bilinen en ünlü antoloji ise Ziya Paşa tarafından hazırlanan 3 ciltten oluşan Harabat’tır. Antoloji yapmakta ki amaç ise her kesimdeki okuyucuya seslenebilmektedir. Seçkin tüm eserleri bir araya toplamaktır. Oldukça geniş bir zaman dilimini kapsamakta ve eserler arasındaki ortak noktalar ile beğenileri kazanmaktadır. Ortaya çıktıkları çağlarda oldukça sevilen eserler değerlendirmelerden geçerek antolojileri oluşturmaktadır. Özellikle de Tanzimat Dönemi sonrası yazılmış olan eserlerin daha çok antoloji olarak bilinmeleri, o dönemlerdeki edebiyatla ilgili yapılan çalışmalarda yetersizliklerin olmasına bağlanabilmektedir. Divan edebiyatında bulunan antoloji olarak bilinen eserlere tezkire denilmektedir. Ayrıca divan edebiyatında bulunan örnekler arasından seçilen eserlerin türleri tamamen bir antoloji örneği olarak bilinmektedir. Antoloji eserlerine bu kategoriden rahatlıkla ulaşabilir ürünleri inceleyebilirsiniz. Birbirinden seçkin eserlerin bir araya gelerek oluşturdukları derlemelere antoloji denmekte ve pek çok okur tarafından oldukça dikkat çekmektedir.
Antoloji Örnekleri
Antoloji karşımıza pek çok dilde yayınlanmış eserlerle çıkmaktadır. Geçmişten günümüze oluşturulmuş tüm eserler edebiyat dünyasına ilgisi olan kişilerin, usta kalemlerin en seçkin eserlerini bir araya getirmek amacıyla oluşturulmuştur. Antoloji kategorisinde yer alan eserler edebiyatla ilgisi olan kişilerin sıklıkla tercih ettiği, beğeni ile okuduğu eserler olarak bilinmektedir. Ahmet Mithat Efendi’nin Esrar-ı Cinayat eseri, İlhami Soysal’ın 20. Yüzyıl Türk Şiir Antolojisi, Dünden Bugüne Ömer Seyfettin(Eski ve Yeni Harflerle) gibi pek çok seçkin eser ile karşılaşabilirsiniz. Antoloji en bilindik ve en sevilen eserleri bir araya getirerek okuyuculara sunmaktadır. Aynı zamanda birbiri ile ilişki içerisinde olan ve aynı konu çerçevesinde yazılmış olan eserlerden oluşturulan antolojilerde oldukça sevilen eserler arasında yer almaktadır. Bir grup araştırma yapan kişinin Piraye Koleksiyonu üzerinde yapmış oldukları çalışmalar sonucunda ortaya çıkmış olan bir antoloji olan Nazım’ın Cep Defterlerinde Kavga, Aşk ve Şiir Notları(1937-1942) antolojisi Yücel Demirel’in editörlüğü ile oluşturulmuş ve okuyuculara sunulmuştur. Antoloji örnekleri arasında en çok bilinen ve sevilen eserlerden biri olan bu eser; Nazım Hikmet’in yaşamının 1937 ve 1942 yılları arasında geçen cezaevi yıllarında tutmuş olduğu defterlerin bir araya gelmesi ile oluşturulmuştur. Bu eser bir antoloji defteri olarak bilinmektedir. Bunun yanında Emel Koşar’ın Tuğrul Tanyol Kitabı olarak nitelendiren şiirlerinin bir araya gelmesi ile oluşturduğu antolojisi Yitik Belleği Rüzgarın adlı eseri de okuyucuların beğenilerine sunulmuştur. Ahmet Yesevi’den Ziya Gökalp’e Şiir Dünyamız isimli antoloji ise M. Ata Çatıkkaş tarafından oluşturulmuş ve diğer eserler gibi bu eserde sevilen bir eser olarak belirlenmiştir. Antoloji örnekleri genellikle en bilinen eserlerin bir araya gelmeleri ile oluşturulan ve okuyucular ile buluşturulan eserler olarak bilinmektedir. Eski zamanlarda yazılan şiirlerin en güzel örneklerinin derlenip bir araya getirildiği ve okuyuculara sunulduğu eserler antoloji örnekleri arasında yerlerini almışlardır. Okuyucular genellikle en iyi ve seçkin eserlerin bir arada bulunmasından kaynaklı antolojileri tercih etmektedirler. En iyi eserlerin bir arada bulunduğu bir kitap ile okuyucular o şairin ya da yazarın en seçkin eserleri ile tek bir kitapla buluşabilmektedirler.
Antoloji Kitapları
Antoloji kitapları arasında en bilinen eserlerden biri olan Sabahattin Ali’nin Çocuklar Gibi adlı antoloji kitabı ile ünlü yazarın usta kaleminden en sevilen eserleri okuyucular ile buluşmaktadır. En iyi antoloji örnekleri arasında gösterilebilecek olan kitaplardan biri olan bu eser ünlü yazarın en seçkin eserlerinin yer aldığı bir antoloji olarak bilinmektedir. Recaizade Ahmet Cevdet tarafından derlenmiş olan Berceste Mısralar isimli antoloji örneği geçmişten günümüze yerini koruyarak gelmeyi başarmıştır. Recaizade Ahmet Cevdet son divan şairlerinden birisi olarak bilinmektedir. R.Ahmet Cevdet’in Zinetü’l Mecalis isimli Berceste Mısralar dergisinin çevirisini kapsamaktadır. Geçmişten günümüze medeniyetimizi anlatan üç farklı dilde yazılmış olan şiirler arasından yapılan seçimlerle oluşturulmuş bir antolojidir. Bu kitapta Türkçe, Arapça ve Farsça eserler yer almaktadır. İçlerinden en seçkin olanları ve en beğenilenleri derlenmiştir. Antoloji şiir kitabı örnekleri arasında yer alan eserlerden biri de N.Ziya Bakırcıoğlu tarafından oluşturulan Güldeste isimli antoloji örneğidir. Güldeste isimli eser 20. Yüzyıl Türk Şiirlerinden Seçmeler olarak da anılmaktadır. Bu eserin oluşturulmasındaki amaç farklı akıma sahip ya da farklı dönemlerde yazan yazarların en seçkin eserlerinin bir arada olabilmesidir. Okuyuculara Türk şiirini tanıtmak ve bunu yaparken de en seçkin eserleri seçerek yapmak oldukça akılcı bir yöntem olarak gözükmektedir. Tek bir kitap altında toplanan en iyi eserler okuyucuların her zaman ilgisini çekmiştir. Antoloji şiir olarak ortaya çıkardığı örnekleri ile oldukça sevilmiştir.