İşletim Sistemi
1940’lı yıllarda üretilen, insan hayatını kolaylaştıran ve gittikçe küçülen bilgisayarlar için üretilmeye başlanan işletim sistemi; bağlı bulunan tüm yazılım ve donanımları çalıştırmak amacıyla kullanılmaktadır. Günlük ve iş hayatlarının vazgeçilmez ve zorunlu unsurları haline gelen bilgisayarlar, Pc işletim sistemleri ile çalışır. Bilgisayarların yanı sıra cep telefonlarına, tabletlere, web sunucularına, video oyun konsollarına ve hatta beyaz eşyalara, arabalara ve akıllı saatlere de yüklenen bu sistemlerdir. Ürünün kullanım alanının bu denli geniş olması markaların kendi donanım ve yazılım sistemlerini kurmalarını sağlamıştır. Bu noktada artan işletim sistemleri; Mac Os X, Microsoft Windows, iOS, Android, BeOS ve GNU/Linux olarak sıralanabilir. Özellikle büyük markalar kendi cihazlarında kendi işletim sistemlerini kullanmak istemeleri ile çeşitlenen bu sistemler, tüm elektronik ürünlerin işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olmaktadır. Yeni bir bilgisayar alınırken ilk bakılan özellikler arasında olan işletim sistemi, günlük kullanılan programların çalıştırılmasını da sağlamaktadır. Siz de ihtiyacınız olan ürünü çeşitler arasından detaylı inceleyebilirsiniz. Daha fazla teknoloji ürünü için Oyun ve Yazılım sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
İşletim Sistemi Nedir?
Bilgisayarları ve elektronik cihazları kullanmak ve daha kolay işlem yapılmasını sağlamak, cihazlardaki programlara komut verebilmek ve bağlı bulunan birimleri (modem, faks, yazıcı, CD-ROM, vb.) yönlendirebilmek için kullanılan gelişmiş yazılım programlarına işletim sistemi adı verilir. Bilgisayarlar, tek başlarına sadece veri işlemeleri için gerekli olan parçaları (ekran ve ses kartları, anakart, hard disk, vb.) içeren sistemlerdir. Bu donanımlara ihtiyaç doğrultusunda printer (yazıcı) ve scanner (tarayıcı) gibi ürünlerde eklenebilir. Bu şekilde bilgisayarlar, bir donanımdan ibaret olma özelliğini aşarak veri işleyen ve bunların giriş çıkışını sağlayan, komutlar ile yönlendirilebilen bir sistem haline gelir. Bu tür yazılımlar istenildiği zaman kaldırılıp tekrar yüklenebilir. Yüklü halde olduklarında bilgisayar açıldığında devreye giren bu sistemler tüm işlemler için kullanılabilir. Geçmiş ya da gelecek sistemli tüm bilgisayarlarda bulunan işletim sistemi, uygulama yazılımlarının da yönetilmesini ve denetlenmesini sağlamaktadır. Doğru çalışmayan programları tespit ederek kullanıcıya uyarı verir. Eğer elektronik cihazınızda kullandığınız işletim sistemi sizin için yeterli değil ise ya da memnun olmadığınız özellikleri varsa, farklı işletim sistemleri arasından size uygun olanı satın alarak bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz. MS Windows işletim sistemi en çok kullanılan ve tercih edilenlerin başında gelir. Genel olarak tüm marka ve modeller ile uyumlu olan bu sistem, kullanıcılarına sağladığı avantajlar ile ön plana çıkmaktadır. Bilgisayarların açılması ile devreye giren bu sistemler, yüklendiklerinde belleğe atılarak hafıza üzerinden çalışmaya başlar. Bilgisayar ve telefon gibi cihazların ekran görüntüleri geldikten sonra içerisinde yüklü olan uygulamaları tek tek açılır ve kullanıma hazır hale getirilir. Ancak işletim sistemi böyle değildir. Sürekli çalışmaya ve arka planda işlemleri sürdürmeye devam eder. Bilgisayar işletim sistemi donanımlar üzerinde soyutlamalar yaparak, yazılımların geliştirilmesine olanak sağlar. Süreç sistemi, dosya ve hafıza yönetimi, donanım sürücüleri ve açılış elemanlarından oluşan bu sistemler harici yazılımlar ile yönetilmektedir. İşletim sistemleri aynı anda birden fazla görevin yerine getirilmesini sağlar. Her bir görev için yuva dilimi ve zaman ayrımı yapılarak, işlemlerin birbirinden bağımsız şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Bu özelliğin kullanılabilmesi için işletim sistemin buna uygun olması gerekmektedir. Tekli görev için üretilmiş olan modellerde bu uygulama sağlanamaz. Bir işletim sistemi, bilgisayarın çalışmasını sağlamak adına düzen içinde çalışmaktadır. Tüm yazılımlar ve donanımlar kullanılabilmeleri için bu sisteme ihtiyaç duyar.
İşletim Sistemi Çeşitleri Nelerdir?
İşletim sistemi tipleri bilgisayar ve kullanılan cihaza bağlı olarak farklılık gösterir. Bu sistemler açık kaynak kodlu ve kapalı kaynak kodlu olmak üzere ikiye ayrılır. Bu istemler de kendi içinde farklı elemanlara sahiptir. Açık kaynak kodlu işletim sistemi ürünleri; Android by Google, VLC Media Player, ClamWin Antivirüs, Moodle, Wordpress, Linux, GNU gibi yazılımlardır. Kapalı kaynak kodlu işletim sistemi ürünleri ise; Apple iOS, Mac OS, Microsoft Office, Adobe Acrobat, Windows, Google Desktop, Opera, Skype, Java gibi yazılım ürünleridir. Genel kullanımda en yaygın yazılım ürünlerinden olan MacOS, Apple tarafından üretilmiş olan ve genel olarak kişisel bilgisayarlarda kullanılan işletim sistemidir. 1984 yılında Apple'ın ilk kişisel bilgisayarı olan Macintosh modeli ile birlikte piyasaya sürülmüştür. Günümüzde geliştirilmiş sürümleri ile üretimine devam edilen bu sistem sık olarak kullanılmaktadır. Açık kaynaklı işletim sistemlerinden biri olan Unix, 1960'lı yılların sonuna doğru Brain Kernighan tarafından icat edilerek satışa sunulmuştur. Bu sistem C yazılım dili ile oluşturulmakta olup, komut satırları olarak yazılım sağlar. Bir diğer işletim sistemi türü olan Linux işletim sistemi, adını tasarımcısından almaktadır. Linus Torvalds tarafından oluşturulan yazılım 1991 yılında piyasaya sürülmüştür. Açık kaynak kodlu işletim sistemlerinin temeli olarak bilinen bu sistem, virüs bulaşma ihtimali en düşük olan yazılımdır. Microsoft dışındaki tüm şirketler tarafından kullanılan Linux sistemleri geliştiren bir uygulama sağlar. Linux işletim sistemi baz alınarak TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu) tarafından geliştirilen Pardus, yerli bir sistemdir. Kolay kullanılabilen, hızlı kurulabilen ve çoklu dil özellikleri sunan işletim sistemi olarak bilinir. Pardus'un günümüze kadar 5 ana ve 9 ara sürümü yayınlanmıştır. Ayrıca kurumsal alanlarda kullanılmak üzere hazırlanmış 2 farklı sürümü de bulunmaktadır. Bunların yanı sıra sık kullanılan bir diğer yazılım Android işletim sistemidir. Linux tabanı baz alınarak oluşturulmuş mobil işletim sistemi olarak adlandırılan bu sistemi, Google gibi pek çok geliştirici birlikte hazırlayarak piyasaya sürmüştür. Android işletim sistemi, açık kaynak kodlu olan cep telefonları ve mobil cihazlar için geliştirilen bir yazılım türüdür. Son verilere göre günümüzde cep telefonlarının çoğunda Android sistem kullanılıyor olması, Google Play Store mağazası tarafından sistemin ön plana çıkarılmasını sağlamıştır. Sık kullanılan işletim sistemlerinden bir diğer ise iOS'tur. Apple firması tarafından MAC OS işletim sistemi baz alınarak tasarlanan ve kendi ürettiği akıllı cihazlar için kullanıma sunduğu sistem türüdür. Linux tabanlı olan bu yazılım türü, gelişmiş teknolojik ürünler arasında ön plana çıkmayı başarabilmiştir. İşletim sistemi seçenekleri arasında bulunan ve aynı anda birden fazla kullanıcının tek bilgisayar sistemine erişmesini sağlayan türe, çok kullanıcılı sistem adı verilir. Bu sistemde zaman paylaşımı yolu ile tek bilgisayara birden fazla kullanıcının erişebilmesini sağlar. Bu nedenle bu sistemler, zaman paylaşımlı sistemler olarak da adlandırılır. Tek kullanıcılı sistemler, çoklu olanların aksine bir kişi tarafından kullanılabilir. Windows 10 işletim sistemi tarafından da sık kullanılan bu özellikte birden fazla hesap üzerinde çok sayıda kişi bulunmaz. Bunun yerine ağ yöneticisinin gerçek kişi olduğu söylenebilir. Ancak Unix işletim sistemi ve benzerlerini kullananlar için durum bu şekilde değildir. Birden fazla kişi aynı anda ağ yöneticisi olarak giriş yapabilir ve iOS özelliği bu şekilde kullanılır.
Windows İşletim Sistemi Nedir?
Kullanıcıya görsel iletiler ve grafik birimler ile yaklaşıp komut vermeyi ve yazılımları çalıştırmayı klavye kullanmadan sağlayan, Microsoft şirketi tarafından oluşturulan ve dünyada en fazla kullanılan yazılım olan Windows işletim sistemi; ilk olarak 20 Kasım 1985 yılında satışa sunulmuştur. Unix işletim sistemine benzer özellikleri olmasına rağmen NT çekirdeği kullanımı ile bu sistemden farklılaşmaktadır. Microsoft tarafından daha önce geliştirilmiş olan MS-DOS işletim sisteminden bağımsız olarak Windows'ta aynı anda ve çok sayıda yazılımın çalıştırılması mümkün hale gelmiştir. En yaygın kullanılan masaüstü işletim sistemi olarak adlandırılan Windows, Windows Vista ile yakaladığı başarıyı; Windows 7, Windows 8, Windows 10 ve son olarak Windows 11 işletim sistemi sürümleri ile devam ettirmektedir. Microsoft ailesi, işletim sistemlerinin ilk modellerinde MS-DOS üzerine eklenen grafik katmanlarını kullanmıştır. Ancak daha yeni olan sürümlerde Windows, NT çekirdeği üzerine kurulmaktadır. 32-bit ve 64-bit AMD ve İntel işlemciler üzerinde çalışan bu sistem, taşınabilir cihazlarda da kullanıma hazır hale getirilmiştir. İşletim sistem grubu olarak da adlandırılan Windows, görsel iletiler kullanarak programlara ulaşılmasını sağlayarak, kullanıcılara kolaylık sunmaktadır. Kullanışlı grafiklerin bulunduğu bu işletim sistemi hem klavye hem de mouse ile komut verme imkanı sağlar. Özellikle bilgisayar kullanımında zorluk yaşayan kişiler için daha kolay çalışma imkanı sunan bu sistemin pek çok avantajı daha bulunmaktadır. Buna göre Windows işletim sistemi; uzun dosya isimlendirmelerine izin vermesi, programları desteklemesi ve bilgisayara yeni eklenen ( ekran kartı, modem, mouse, vb.) birimleri otomatik ve kolay algılaması ile ön plana çıkmaktadır. Tüm bunların yanı sıra bu işletim sisteminin dezavantajı olarak sayılabilen bazı özellikleri de bulunur. Buna göre bu işletim sisteminin farklı kullanıcılara yazılım geliştirme ve eksiklikleri giderme yetkisi vermemesi, yoğun çalışma hacmi olan işlerde yavaş kalabilmesi, bilgisayar verilerini değerlendirememesi, virüsler tarafından korunmasız olması ve zaman zaman kilitlenme problemi yaratması Windows işletim sisteminin olumsuz yorum alan detaylarındandır.
İşletim Sisteminin Görevleri Nelerdir?
Bilgisayarlar üzerinde yıllar içinde gelişen donanım teknolojileri, yazılım boyutunda da gelişmeyi tetiklemiştir. Anlık ihtiyaçlar doğrultusunda gerçekleşen bu gelişimler, değişimi mecbur kılmaktadır. İlk üretilen bilgisayarlarda işletim sisteminin görevlerini, bilgisayar uzmanları yerine getirmekteydi. Transistör gelişimi ile ikinci kuşak bilgisayar modellerinde, delikli kart üzerindeki bilgileri manyetik ortamlara aktarabilen ve makine dili ile komutlar veren işletim sistemlerine geçilmiştir. Üçüncü kuşak ile tümleşik devreleri kullanan bilgisayarlar, mikroişlemcilerin geliştirilmesi ile dördüncü kuşağa geçmiştir. Bilgisayarların daha küçük boyutlu olmasını sağlayan mikroişlemciler, hız ve kapasiteyi de artırmıştır. Farklı dönemlerde çeşitli görevler üstlenen işletim sistemlerinin, yazılımlarının sorumluluğunda olan bazı görevleri üstlenmektedir. Bu görevlerden ilki proses yönetimi olarak adlandırılır. Bilgisayar programları, cihaz çalıştırıldığında bir dizi komutlar ile görevlerini yerine getiren uygulamalardır. Bu uygulamalar algoritmalar ile tanımlanan görevleri barındırır. Programlama dilleri ile hazırlanan uygulamaların çalışabilmesi için ana belleğe getirilmeleri gerekir. Daha sonra ana bellekte biriken kodlar işletim sistemleri tarafından çalıştırılır. Bu kodlara proses adı verilir ve özelliklerine göre (tek çekirdek, çok çekirdek, tek işlemci, vb.) işletim sistemleri tarafından proses yönetimi gerçekleştirilir. Proses yönetimi yapılırken, işletim sisteminin ek görevleri yerine getirmesi gerekir. Bu görevler; proses oluşturma ile sonlandırma, çalışan proseslerin bekletilmesi ve aralarındaki senkronizasyonun sağlanması ve kilitlenme durumlarında sorunu çözebilen mekanizmaları devreye sokmasıdır. İşletim sistemi tarafından ana belleğin, prosesler arasında etkin şekilde paylaştırılması gerekir. Burada işletim sisteminin bir diğer görevi olan bellek yönetimi ortaya çıkmaktadır. Belleğin hangi bölümde kullanıldığı ya da kullanılabilir olduğu gibi bilgiler ile program parçalarını bilgilendirir. Farklı programların ana bellekte yerleştirilmesi gereken yerleri algoritmalar ile belirler ve bu işlemi yerine getirir. Bellek alanlarını korumayı hedefleyen işletim sistemi; fazla giriş-çıkış işlemleri olan, öncelik değeri daha az, bekleme süreleri daha fazla olan ve büyük kaplama alanına neden olan uygulamaları ana bellekten diske taşır. İşletim sisteminin önemli bir diğer görevi ise giriş ve çıkış birimlerinin yönetimidir. Giriş çıkış birimleri hem dış ortamlardan veri alınmasını hem de buralara veri gönderilmesini sağlayan donanımlardır. Fare, klavye ve mikrofon giriş birimi donanımları iken; kulaklık, monitör ve hoparlör gibi elemanlar çıkış için kullanılan yardımcılardır. Hafıza kartları ve sabit diskler ise, hem giriş hem de çıkış birimi elemanlarıdır. Tüm bu donanımların işletim sistemi tarafından çalıştırılabilmesi için öncelikle bilgisayara yüklenmesi gerekir.
İşletim Sisteminin Özellikleri Nelerdir?
İşletim sistemi türleri farklı yapılarda olmalarına rağmen genel olarak benzer özelliklere sahiptir. Bazı işletim sistemlerinde daha fazla bazılarında daha az kullanılabilen bu özelliklerden en geneli bilgi ve kaynak koruması olarak aktarılabilir. Bilgisayarlar ve akıllı cihazlar iş ortamlarında kullanılıyor olsa bile kişisel bilgileri kaydeden ve depolayan cihazlardır. Eğer bu bilgilere kullanıcı dışında kişi ve gruplar tarafından ulaşılır ise pek çok soruna neden olabilir. Günümüzde sık kullanılan ve korunma ihtiyacına neden olan virüs ve casus programları gibi yazılımlar yaygın hale gelmiştir. Bu nedenle özellikle yeni nesil işletim sistemleri tüm ana ve ara birimlerini koruma altına almayı sağlayan özellikler içermektedir. Bunun dışında hata algılama ve bunları nasıl düzeltebileceği hakkında kullanıcıyı uyarmak işletim sistemlerinin özellikleri arasındadır. Farklı uygulamaların aynı anda kullanımı ya da bulunulan ortamdaki internet hızından kaynaklanan hatalar işletim sistemi radarına yakalanır. Bu durumda sistem, bildirimler ile hata oluştuğunu ve bu hatanın işleme alınabilmesi için izlenmesi gereken adımların neler olduğunu kullanıcıya aktarır. İşletim sistemi kurulumu gerçekleştirirken ilk bakılan özelliklerden bir diğeri de program yürütme özelliğidir. Program yürütme terimi aslında uygulamaların çalıştırılması ve sürekliliğinin sağlanması anlamına gelmektedir. Bilgisayar üzerinde bulunun tüm programları yürütme yetkisi işletim sistemine aittir. Eğer işletim sistemi programda hata veya eksik görür ise bunların uzun vadede bellekte tutulmasına engel olmaktadır. Çalışır durumda olan programların güncelleme gereksinimleri de bu sistem tarafından sağlanır. Ayrıca programlar işletim sistemine uygun değil ise çalıştırılamaz. Bunların yanında dosya sistemleri ve yönetimleri de işletim sistemi özellikleri arasındadır. Buna göre klasör veya dosya oluşturup silmek, gerekli durumlarda değişiklikleri sağlamak, sabit depolama alanlarında saklanabilen tüm dosyaların yedeklerini oluşturmak ve bunların ağ güvenliklerini sağlamak gerekir. İşletim sistemi özelliklerinden bir diğeri G / Ç işlemlerini yönetmektir. Cihaz yönetimi anlamına gelen bu terim tüm kayıtların tutulması işlevidir. Bu görevden sorumlu modül G / Ç denetleyicisi adını almaktadır. Bu denetleyiciler, cihazların kullanımları için gerekli olan görevleri yapmak ve giriş çıkış kayıtlarını tutmakla sorumludurlar. İşletim sistemlerinin diğer özellikleri arasında; bellek ve iletişim yönetimi, dosya sistemlerinin manipülasyonu, kaynakların tahsis edilmesi ve gelen komutların yorumlanmasıdır. İşletim sistemi fiyatları farklılık göstermektedir. Fiyatlar üzerinde etkili olan unsurlar arasında sürümün modeli ve performans değerleri yer alır. Buna göre marka tarafından en son piyasaya sürülen işletim sistemi modeli diğerlerinden daha farklı fiyatlandırılabilir. Ayrıca hizmet ettikleri kullanım amaçlarına göre de ücretlendirmeler yapılmaktadır. Sistemin popülaritesi, üretiminde kullanılan yedek parçaların kalitesi, kullanılabilme süreleri ve hızları gibi parametreler fiyatlandırma üzerinde etkilidir. Siz de ihtiyacınız olan işletim sistemi modellerini sayfamız üzerinden inceleyebilirsiniz. Ayrıca seçtiğiniz ürünleri kolayca sepetinize ekleyerek siparişinizi oluşturabilirsiniz.
