Yangın Söndürücü Modelleri
Uzun yıllar önce bulunan ateş her ne kadar insanın doğada yaşamasını kolaylaştırsa da gelişen dünya düzeniyle beraber bazı kazalarla beraber yangınların çıkmasını da beraberinde getirmiştir. Gelişen teknoloji bunu daha da kolaylaştırmıştır. Örneğin şişip patlayan bataryaların oluşturduğu yangınlar, kopan kabloların oluşturduğu yangınlar vesaire gibi sayabiliriz. Bazen de dikkatsizlik sonucu çıkan yangınlar ufak haliyle söndürülemeyince daha büyük felaketlere yol açabilir. Evdeki ufak kazalar için veya önlem almak için yangın söndürücü bulundurmanız o an hayat kurtarabilir. Her yangın farklı nedenden çıkabileceği gibi farklı maddeler farklı reaksiyon gösterebilmektedir. Her yangın tipine özel farklı yangın söndürücüler bulunmaktadır. Örneğin B tipi yangını söndüren bir yangın söndürücü E tipi bir yangını söndüremez. Bu yüzden yangının bulunduğu yerde önce hangi maddenin yandığını belirlemeniz gerekmektedir. Genellikle olası durumlar için önlem alınarak yangın söndürücüler tercih edilir. Siz de alacağınız alanda hangi yangının çıkması daha muhtemel ise o tip bir yangın söndürücüyle önlem almanız daha doğru olacaktır.
Her Evin İhtiyacı Yangın Söndürme Aleti
Her ne kadar tedbirli olmanıız önemli olsa dahi kimse bir yangına şahit olmak istemez. Uyku vaktinize yakın bir zaman diliminde yemek yapmamanız yine olası yangınları önleyecektir. Kısa süreli pişme işlemlerinde pişirdiğiniz yemeğin yanında durmalısınız. Suyunu çeken yemek bir süre sonra yanmaya başlar ve en son adımda büyük bir yangına sebebiyet verebilir. İtfaiyenin gelmesine gerek kalmayacak küçük yangınlarda yangın söndürücü işinizi görecektir. Ya da itfaiyeden önce ilk müdahale görevini üstlenebilir, yangını küçültebilirsiniz. Fakat genellikle çıkan yangınlarda yangının büyümesine sebebiyet veren en önemli etken yanlış ilk müdahaledir. Bu yüzden ilk müdahale yaparken dikkatli olmalı ve önceden güvenlik talimatlarını okumuş olmalısınız. Yanlış müdahaleler yangının daha da büyümesine neden olabilir. Bu yüzden bilinçli bir şekilde davranmak önemlidir. Yangın, yeni alevlenip başladığında bir havluyla yelleme hareketiyle sönmesini beklemek onu daha da kızıştırabilir. Alevi havluyla boğmak için sert hareketlerle aleve doğru vurmalısınız. Suyla müdahale etmeye çalışırken suyu doldurup oraya taşıma süresince ve bu işlemi tekrarlamaya kalkıştıkça önüne geçemeyebilirsiniz. Evinizde, ofisinizde bulundurduğunuz yangın söndürücüler sizi bu durumdan kurtarabilecek en önemli ilk müdahale ekipmanlarıdır. Yangına verimli bir şekilde müdahale edebilmek için yangın söndürücüyü bulundurduğunuz ortamda çıkması muhtemel yangın tipine uygun söndürücü seçmeniz daha yararlı olacaktır. Böylelikle trafik ve emniyet ürünleri ile ilk müdahalenizde başarılı olabilirsiniz.
Yangın Söndürücünün Bölümleri
Zamanı geldiği zaman yangın söndürücü kullanabilmek için onun hakkında bazı bilgiler edinmek gerekmektedir. Bilmediğiniz bir şeyi bulundurmanız pek mantıklı olmayacaktır. Hem önceden öğrenilen bilgi sayesinde olay anında panik yaşamayacak, bildiğiniz için doğru adımları sakince uygulayacaksınız. En önemli bilmeniz gereken şeylerden bir tanesi yangın söndürücünün bölümleridir. Yangın söndürücünün bölümleri; basınç saati, pim, hortum başı, hortum, etiket, tarih etiketi olmak üzere toplam altı bölümden oluşur. Altı bölümün de kendine özel bir görevi vardır. İlk olarak basınç saati yangın söndürücüde yeterli miktarda basıncın olup olmadığını gösterir. Pimin hemen aşağısında bulunur normal bir saate benzemektedir. Basınç kırmızıyla gösterildiği takdirde yangın söndürücü bir işe yaramayacak demektir. Bu yüzden kullanmadan önce basınç saatini kontrol etmeniz gerekmektedir. Hemen onun üstünde bulunan pim ise yangın söndürücüyü kullanıma hazırlar. Yangını söndürmek için tetiğe güç uygulamadan önce yangın söndürücü pimi çıkartılmalıdır. Hortuma benzeyen hortumun başı ise yangının kaynağına doğrultulmalıdır. Hortumun tamamı esnek ve kaliteli olup kullanılması kolay bir yapıya sahip olmalıdır. Hortumu tutarken dikkatli olmalı ve sıkıca kavramalısınız. Ateşin olduğu bölgeye isabet ettirebilmek için esnek yapısı size yardımcı olacaktır. Etiket ise yangın söndürücünün hangi yangın tipine uygun olduğunu gösterir. (A-B-C-D-E) Tarih etiketi de yangın söndürücünün son kullanma tarihini gösterir. Bir de tarihin üstünde yangın söndürücünün ne zaman doldurulduğu belirtilmektedir.
Yangın Çeşitleri
Yangın sınıflarını belirlemek için beş kategori vardır. Bunlar; A, B, C, D ve E sınıfı yangın türleridir. Her sınıfın kategorilerine göre yangın söndürücü seçilmelidir. A sınıfı yangınlar; kağıt, ahşap, kumaş, kağıt gibi katı maddelerin oluşturduğu yangınlardır. Fabrikalar, mağazalar, kırtasiyeler bu yangın çeşidine göre bir yangın söndürücü temin etmesi daha doğru olacaktır. B sınıfı yangınlar; akaryakıt, solvent, tiner gibi yanıcı ve parlayıcı gaz maddelerinin oluşturduğu yangınlardır. C sınıfı; yangınlar metan propan, LPG gibi yanıcı ve parlayıcı sıvı yangınları gibi maddelerin oluşturduğu yangınlardır. Özellikle petrol istasyonlarında bu yangın tipine göre bir yangın söndürücü bulundurmak büyük faciaların önüne geçebilir. D sınıfı yangınlar; magnezyum, sodyum, alüminyum gibi metal maddelerin oluşturduğu yangınlardır. E sınıfı yangınlar ise elektriğin sebebiyet verdiği yangınları kapsamaktadır. Yangın türüne göre o an kullanacağınız yangın söndürme aleti çok önemlidir. Bu yüzden örneğin A sınıfı yangın tipinin çıkabileceği fabrika türevlerinde bulundurulması gereken yangın söndürücüler buna göre seçilmelidir. Yalıtkan olmadıkları için elektrik yangınlarında sıkça tercih edilen türlerden bir tanesidir. Zehirli bir gaz olmadığı gibi eğer ortam içinde çok yüksek oranda yoğunlaşırsa boğucu olabilir. Buna dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu yangın söndürücüler mutfak, laboratuvar gibi yerlerde sıkça tercih edilir. Bunun sebebi ise yangın söndürüldükten sonra herhangi bir atık veya tortu bırakmamasından kaynaklanır. Karbondioksitli yangın söndürücüler A sınıfı yangınlarda etkili değildir. Köpüklü yangın söndürücüler A, B ve C sınıfı yangınlarında etkilidirler. Yanan maddenin üzerine püskürtülen köpük, maddenin oksijenini keserek yangının sönmesine neden olur. Oksijeni kesme özelliğinden dolayı özellikle benzin ve mazot yangınlarında sıkça tercih edilir. Ayrıca akaryakıt terminalleri ve dolum istasyonlarında veya tiner ya da boya depolarında sıkça tercih edilen yangın söndürücüdür. Elektrik yangınlarında su bazlı olan bu ürünlerin kullanılması sakıncalıdır. Bu söndürücüler köpüklü olduğunu belirten etiketini ayırt edebilecek şekilde yerleştirilmelidir. Halokarbonlu alternatifler B ve C sınıfı yangın durumlarında kullanılmalıdır. Genellikle elektronik aletlerin olduğu yerlerde (bilgi işlem, otomasyon gibi) tercih edilmektedir. Uçucu gaz özelliği taşır. Yalıtkan olması ve karbondioksitli söndürücülere göre daha uzak menzile sahip olması onu diğer türlerinden ayırır. Yangındaki ısıyı soğutarak sönmesini sağlar. A tipi yangınlarda da kullanılabilir.
Yangın Söndürücü Güvenlik Talimatları
Yangından önce önlem almak için bulundurduğunuz yangın söndürücü aletlerdeki güvenlik talimatlarını olası bir yangın öncesi okuyup uygulamanız faydalı olacaktır. Bu ürünlerin basınç durumunu gösteren bir saat ibaresi aletin üzerinde yer alır. Öncelikle basıncın dolu olup olmadığını kontrol etmek daha sağlıklı olacaktır. Basınç ibaresi kontrol edilirken ibrenin yeşil üzerinde olup olmadığına bakılması gerekmektedir. Eğer yeşil rengin üzerindeyse cihazı herhangi bir yangın durumunda kullanabilirsiniz demektir. İbrenin kırmızı bölgeye ulaşmış olması demek söndürme işlemi için yeterli basınca sahip olmaması anlamına gelir. Bu yüzden en önemli kontrol edilmesi gereken yer basınç ibaresidir. Dolu değilse yenilemeniz önlem almanız açısından önemlidir. Satın aldığınız yandın söndürme aletlerinde bulunan pimin bulunup bulunmaması da önemlidir. Yine onu kontrol etmeniz durumunda pim eğer açıksa, çekilmişse zamanla basınç kaçağı yaratacaktır. Basınç kendi kendine kaybolduğu için ihtiyaç duyulduğu anda yangını söndürülemeyecektir. Marketten aldığımız ürünlerde genellikle son kullanma tarihine bakarız. Yangın söndürme aleti temin ederken de aynı hassasiyeti göstermeliyiz. Yangın söndürme cihazının alt tarafında veya yan tarafına yapıştırılan kontrol etiketine bakınız. Etiketin üzerinde yangın söndürücünün ne zaman doldurulduğunu ve en son ne zaman kullanılması gerektiğini gösteren iki tarih vardır. Tarihi biten yangın söndürücünüzü yeniden doldurabilir, doldurtabilir ya da tamamıyla değiştirebilirsiniz. Arada bir bu kontrolleri yapmanız olası bir durumla karşı karşıya kaldığınız zaman sizi zor duruma sokmaması için önemlidir. Ekipman olarak el feneri de bulundurmanız faydalı olacaktır.
Yangınlara Karşı Alınması Gereken Önlemler
Elektrikli aletler kullanılırken kısa devre yapması durumunda yangın oluşumuna neden olabilir. Bu yüzden elektrikli aletler kullanılırken dikkat edilmeli. Elektrikli aletlerin yakınında su bulundurulmamalı ya da elektrikli aletler ıslak alanlarda muhafaza edilmemeli. Yapılarda yangından korunmak için yanması güç malzemeler kullanılması önemlidir. Böylelikle evde yanan herhangi bir şey eve zarar veremeyecek, kolay tutuşmasını önleyecektir. Olası bir durumda ateşin duvara sıçraması halinde oraya tutunmasını zorlayacak malzemeler kullanılması önemlidir. Ateşleyici ve yanıcı maddeler birbirinden ayrı yerlerde muhafaza edilmeli, bir araya getirilmemelidir. Birbirini tetikleyen ateşli ve yanıcı maddeler anlık daha büyük hasarlara neden olabilirler. Çocuklarınızın ateşle oynamasına izin vermemelisiniz. Çocukları mutfaktaki ocaklardan uzak tutmalı, çakmakları ortalıkta bırakmamalı, ateşe sebebiyet verebilecek her türlü eşyadan çocuklarınızı uzak tutmalısınız. En ufak bir ihmal sonucunda çocuklarınızın oynadığı ateş büyük bir yangına sebep olabilir. Sobalar, kaloriferler ve ocaklar dikkatlice kullanılmalı. Çakmak çaktığınız zaman tutuşup alev alabilecek ve anında yayılabilecek maddelerden uzak tutarak kullanmalısınız. Duman detektörü sayesinde haberdar olunan yangın, yangın söndürücü ile erken müdahale edilebilir. Yangın söndürme tüplerinin herkesin bildiği bir yerde ve ulaşılabilecek en kolay yerde muhafaza edilmesi önemlidir. Duvara sıkıca sabitlenmelidir. Yangın anında sakince yangın söndürme aletine ulaşıp panik yapmadan yangına doğru ilerlemelisiniz. Eğer yangın büyüyorsa 110 numaralı telefondan itfaiye haber verilmelidir. İtfaiye ekipleri gelene kadar yangına yaklaşmak mümkünse ve çok büyümediyse gerekli önlemleri alarak yangın söndürücü ile müdahale edilmelidir. Yangın kapalı alandaysa başka yerlere sıçramaması ve yayılmaması için kapı ve pencereler kapatılmalıdır. Yangının uzak olduğu pencereden dışarıdaki insanlarla iletişim kurulabilir, yardım istenilebilir. Bulunduğunuz binada alevler etrafınızı sarmış ve çıkamıyorsanız yatak altlarına veya dolaplara saklanılmamalıdır. Bir mendile ulaşmanız mümkünse onu ıslatabiliyorsanız ıslatıp ağzınıza burnunuza o ıslak mendili dayayarak nefes alınmalıdır.
Yangın söndürücü nasıl kullanılır?
Yangının olduğu yere yangın söndürücünüzü getiriniz. Yangın söndürücünüzün basıncını ve son doldurulma tarihini kontrol edin. Boşa işlem uygulamamak için bu adımı atlamamanız önem taşımaktadır. Yangın söndürücünün işe yarayabilmesi için ve boşa gitmemesi için rüzgarı arkanıza alın. Aksi takdirde sıktığınızın yarısı rüzgar yüzünden boşa gidecektir. Size sıçramayacağına emin olduğunuz belirli bir noktaya kadar ateşe yaklaşın. Ateşe ne kadar yaklaşırsanız yangın söndürücünün o kadar kuvvetli ulaşmasını sağlarsınız. Yangın söndürücünün kilitli tetik mekanizmasının kilidini çıkartınız. Tüm gücünüzle tetiğe bastırarak çıkan gazı veya tozu yangının olduğu yere tutun ve püskürmesini sağlayın. Önce ön tarafta olan alevleri söndürün. Daha sonrasında arka tarafa geçin. Ön taraftan arka tarafa geçerken aşağıdan yukarı doğru bir hareket yönü izleyin. Önce ön tarafa alttan, sonra ön tarafa yukarıdan müdahale edin. Ön tarafın tam söndüğünden emin olduktan sonra arka tarafa doğru yangına yakın bir pozisyonda durarak ilerlemeye devam edin. Aynı şekilde arka tarafa geçtiğiniz zamanda önce arka tarafı önce alttan, sonra üstten söndürme işlemeni noktalayın. Tamamen söndüğünden emin olmadan orayı terk etmeyin. En ufak bir kıvılcım kalmışsa tekrardan büyük bir yangına sebep olabilir. Bu yüzden dikkatlice söndürdüğünüz yeri kontrol edin. Tozlu bir cihaz kullandıysanız içindeki toz bitene kadar boşaltınız.
Kaç çeşit yangın söndürücü vardır?
Yangın söndürücü çeşitleri yangının tipine göre değişmektedir. A, B, C, D ve E tipi yangınlar için farklı yangın söndürücü çeşitleri kullanılması gerekmektedir. Her yangın tipine farklı yangın söndürücü çeşidiyle müdahale etmek gerekmektedir. Toplamda beş çeşit yangın söndürücü vardır. Bunlar; kuru kimyevi tozlu (KKT) yangın söndürücü, karbondioksit(CO2), halojenli (halon bikarbonat) ve köpüklü yangın söndürücü tipleridir.
Yangın söndürücü neye göre alınır?
Bazı yerlerde mecburi olarak bulundurulması gerekse bile kazaların nereden geleceği belli olmadığı için hemen hemen her ortamda bir yangın söndürücü bulunması gerekmektedir. Önceden alacağınız yangın söndürücü ile belki de büyük bir yangının önüne geçeceksiniz. Yangın tehlikesi düşük sınıf binalar için her beş yüz metrekareye bir adet 6 kg’lık kuru kimyevi tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın cihazları konulmalıdır. Orta ve çok tehlikeli binalar için ilk iki yüz elli metrekareye bir adet 6 kg’lık kuru kimyevi tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları konulur. Orta ve çok tehlikeli olup düşük tehlikeli yerlerin yüz yirmi altı metrekareden büyük olmaması gerekmektedir. Motorlu araçlar için yine farklı yangın söndürücü tipleri seçilmelidir. Tehlikeli madde taşıyan araçlarda en az iki adet altı kilogramlık yangın söndürücü bulunmalıdır. Otobüs veya mafsallı otobüslerde en az altı kiloluk bir tane, eğer oturma sayısı yirmi altıyı geçmezse en az iki adet iki kiloluk yeterli olacaktır. Azami yük taşıyan araçlarda ise ağırlığı 12.000 kilogramı aşıyorsa bu tarz kamyon ve çekicilerde en az altı kilogramlık bulunmalıdır. Eğer bu azami yük taşıyan kamyon ve çekicilerin ağırlıkları 12.000’dan azsa en az dört kilogramlık yangın söndürücü yeterli olacaktır. Otomobil, minibüs ve kamyonetlerde de en az bir kilogramlık bulundurulmalıdır. Yangının çıkıp büyümesinin olası olduğu yerlerde yangın söndürücü ve ilk yardım seti bulundurulması zorunludur.
