LED Far
Bir zamanlar ampul, yansıtıcı çanak ve camdan olan basit bir yapıdan oluşan farlar zamanla sürücülerin ihtiyaçlarına yanıt vermek için daha geliştirildi. Önce halojen ardından xenon aydınlatmalı farlar otomotiv sektöründe kullanıldı ancak üreticilerin araçlarda daha verimli enerjiye ihtiyaç duymasıyla far ve aydınlatma üniteleri popülerlik kazandı. Seçeneklerin giderek artması ihtiyaç ve isteğe göre oto far seçimini yaygınlaştırdı. Düşük maliyeti sebebiyle standart araba modellerinin birçoğu halojen farlarla üretilse de istenildiği takdirde daha sonradan LED ampullerle değiştirmek mümkün. Kısa farlar, uzun farlar, gündüz farları ve sinyal lambaları genellikle tek bir ünite halinde bir araya getirilerek tasarımcıların otomotiv sektöründe lüks bir görünüm oluşturmasına fırsat verir. Ancak LED farlar sadece estetik görünümleri sebebiyle tercih edilmez. LED aydınlatmaların diğer aydınlatma teknolojilerine kıyasla verimlilik ve dayanıklılık gibi birçok konuda avantajları vardır. Günümüzde bir çok araç fabrikalarda LED farlarla üretiliyor veya arzu eden sürücüler için değiştirme imkânı sunuluyor. Seçeneklerin fazlalaşması ile tercih yapmak zorlaşsa da internette LED far tavsiyesi ve LED far yorumları aratıldığında birçok bilgiye ulaşmak mümkün. Bu sayede ihtiyaç doğrultusunda araca en uygun aydınlatma seçeneğini seçilebilir. Birçok araçta gündüz farı, park ışıklar ve dönüş sinyalleri gibi parçalar aydınlatma da LED teknolojisini kullanıyor. Ayrıca arabanın iç aydınlatmasında da kullanılabilen LED ışıklar hem estetik hem kullanım olarak sürücüleri tatmin ediyor. Far üstü LED genellikle SUV, hafif ticari gibi araçların farlarının üst kısmına yapıştırılarak LED ışık veren şerit LED ışıklara verilen isimdir. Gerekli bağlantılar yapıldığında kayar sinyal olarak da kullanılabilen bu LED şeritler uzaktan kumanda ile kontrol edilebilir. Araç içi tasarımda da kullanılan LED şeritler renk değiştirerek arabanın iç dizaynını anında değiştirirler. Hangi amaç için tercih edilirse edilsin LED farlar gelişmiş aydınlatma, sağlamlık ve dizayn ile aracı görünür kılıyor. Aracı özellikle geceleri ve kapalı havalarda aracı daha görünür kılan Led farlar sürüş deneyimini sürücüler için daha güvenli bir hale getiriyorlar. LED farların en büyük artılarında birisi sürüş güvenliğini yükseltiyor olması. Özellikle gece veya kapalı havalar söz konusu olduğunda LED farlar xenon farlar ve halojen farlara göre oldukça avantajlı. İnce filamentli halojen ampullerin aksine, LED'ler, bir elektrik yükü kullanıldığında ışık fotonları üreten yarı iletken bir maddeyle çalışırlar. LED farlarının uzun ömürlü olma sebepleri de bu çalışma şekillerinden gelir. Aynı miktarda ışık üretmek için xenon ve halojen ampullerden daha az enerji harcarlar. Bu nedenle fiyatları daha yüksek olsa da LED farlar daha ekonomik kabul edilir. LED farlar harcadıkları enerjinin %80’ini enerjiye dönüştürürken bu oran halojen farlarda %60’tır. Daha iyi görüş, daha güvenli sürüş ve lüks görünüm için otomobil, kamyon, motosiklet farları için bir çok marka ve türde LED far seçeneği bulunmaktadır. LED far seçilirken parlaklık, ışın düzeni, renk sıcaklığı, ekipman ve far ömrü göz önünde bulundurulmalıdır. LED farların parlaklığı sadece bir ampulün ne kadar ışık verdiğiyle değil, toplam ışığın ne kadarının daha güvenli sürüşe katkıda bulunduğuyla da alakalıdır. Parlaklık toplam lümen ve lüks ile ölçülür. Lümen üreticiler tarafından yaygın olarak kullanılan ölçüm şeklidir. Ampul son halini aldıktan sonra parlaklığı ölçmek için tasarlanan küre şeklindeki bir aletle hesaplanır. Bazı teknolojiler kullanılarak ampul son halini almadan da lümen değerini ölçmek mümkündür. Lümen değeri aynı zamanda ışığın verimliliği ve gücü hakkında da fikir verir. Işık verimliliği Watt başına düşen Lümen değeridir.
Halojen, Lazer ve LED Farların Farkları
Özellikle gece vaktinde kolaylıkla fark edilebileceği üzere tüm farlar farklı parlaklık ve renklere sahip olabiliyorlar. Arabanın yaşı farların parlaklığını etkilese de asıl farkı yaratan ampül ve lens üretiminde kullanılan teknolojidir. Halojen ampul genellikle argon ve nitrojenin birleşimi olan bir gaz, bir tungsten filament ve ısıya dayanıklı camdan üretilir. Basit ve düşük maliyetlidirler. Ancak çalışırken çok fazla ısındıkları için enerji verimlilikleri LED farlara göre oldukça düşüktür. Ayrıca halojen ampuller oldukça hassastırlar bu nedenle ampulü değiştirirken çok dikkatli olmak gerekir. Sadece parmak izi bile halojen ampulün orantısız ısınmasına neden olduğu için ampulün ömrünü kısaltır. Bu nedenle ampul camını temizlemek için uygun bazı temizleyiciler ile temizlenmeleri halojen ampullerin ömürlerini arttıracaktır. Lazer teknolojisi, otomotiv aydınlatmasında yeni kullanılmaya başlanan bir teknolojidir. Lazerler, güçlü bir ışık huzmesi oluşturmak için özel gazla doldurulmuş bir lense yansıyarak far ünitesindeki aynalara parlar. Piyasadaki her şeyden daha parlak ve daha uzun ömürlü olmayı vaat eden lazer farlar teoride LED farların ihtiyaç duyduğundan daha az enerji ile daha yüksek ışık üretebiliyor. Ancak çalışırken çok fazla ısı ürettikleri için hala daha verimli hale getirmek için lazer farların üzerinde çalışılmaktadır. Işık Verimliliği, LED aydınlatmalar için en önemli derecelendirmelerden biridir. En verimli ve uygun fiyatlı LED lambalar watt başına 200 lümen verimliliğe sahiptir ancak bunlar sürüş güvenliği açısından uygun olmadıklarından dolayı farlarda kullanılamazlar. Piyasadaki birçok LED far watt başına 100 lümenden daha az etkinliğe sahip LED çipleri kullanır. Bununla birlikte, LED farlar söz konusu olduğunda mesele sadece toplam parlaklık değildir. LED farların xenon ve halojenden ayıran bir diğer özellik de LED farlar için ışın düzeni de oldukça önemlidir. Yaydıkları ışık sayesinde LED farlar gündüz farı olarak da kullanılabiliyorlar. LED’ler değişik model ve renklerde üretilebildikleri için aynı zamanda sinyal lambaları ve stop lambalarında da LED aydınlatma teknolojisi tercih edilebiliyor. LED aydınlatmalar birçok farklı renk seçeneğinde gelse de LED farlar için sadece sürüş güvenliğine zarar vermeyecek renkler kullanılabiliyor. Sayfamızdan Xenon far modellerine bakabilirsiniz.
LED Ampullerin Diğer Ampullerden Farkları
Xenon farlar ismini ampullerin beyaz ışık üretmesi için doldurdukları aynı isimli xenon gazından alırlar. Elektrik bu gazın içinden geçer ve ısınacak ve yanacak bir filaman olmadığı için xenon ampuller genellikle halojen olanlardan daha uzun ömürlüdür. Ancak çalışırken LED farlardan daha fazla enerji ürettikleri için çalışma ömürleri LED farlar kadar uzun değildir. Xenon farı bulunan otomobillerde yıkama için bir mekanizma bulunmalıdır. Bunun nedeni, kir veya toz gibi maddelerin xenon farların yaydığı ışığı dağıtarak yoldaki diğer sürücüleri rahatsız etmesidir. Bu da sürüş güvenliğini etkilediği için istenmeyen bir durumdur. Xenon farların halojen farlardan daha uzun süre dayandıkları gerçeğinin yanı sıra ürettikleri ışık da daha parlaktır ki bu özellikle gece sürüşlerinde görünürlüğü arttırdığı için büyük bir avantaj sağlar. Ancak bu durum bazen karşıdan gelen sürücünün gözünü alabildiğinden LED farlar kadar güvenli bir sürüş deneyimi sunamadıklarını söylemek mümkün. Xenon farların en büyük dezavantajı komplex yapıları nedeniyle üretimlerinin pahalı olmasıdır. Bu yüzen Xenon farlar lüks otomobil üreticilerinde tercih edilen bir aydınlatma çeşididir. LED farların çalışma prensibini açıklamak kolay değildir ancak kısaca çalışma biçimleri yarı iletken boyunca sabit bir elektron akışına dayanmaktadır şeklinde özetlenebilir. LED ampuller farklı şekillerde olabilir ve her zaman Kelvin cinsinden ifade edilen farklı renk sıcaklıklarında ışık yayarlar. Dokunulamayacak kadar sıcaktırlar ve kurşun, cıva veya kadmiyum gibi zehirli elementler içermezler. LED farlar çok daha az enerji gerektiren ve daha fazla ışık yayan diyotlarla çalışan teknolojileri sayesinde otomobiller için giderek daha popüler bir seçenek haline geliyor. Ampullerinin çalışması için standart halojen ampullere göre daha düşük güç gerekir ve bu da 10 kat daha az elektrik enerjisi harcanmasını sağlar. Bu yüzden hibrit araçlarda ve elektrikli araçlarda genellikle LED aydınlatma tercih edilir. Bu tarz araçlarda aracın bütün fonksiyonları veya bir kısmı elektrikle çalışır bu nedenle bu araçlarda elektrik verimliliği oldukça önemlidir. LED farların halojen ve xenon farlardan bir diğer farkı da küçük boyutları sayesinde herhangi bir şekil veya boyutta tasarlanabilmeleridir. Örneğin piyasada 7 inç LED far bulmak mümkün. Elbette bu durum, LED farlarını farklı araba modelleri ile uyumlu hale getirmenin yanı sıra tasarımcılara esnek ve yaratıcı olma imkânı sunarak araçların daha çekici bir görünüme sahip olmasına katkı sağlıyor. LED farların ürettikleri ışık halojen farlardan daha parlak ancak xenon farlardan daha sıcaktır. Ayrıca LED farlar şehir içi sürüş için ışık seviyesi veya otoyol sürüşü için ışık seviyesi gibi sürüş sırasında ışık seviyelerinin otomatik olarak ayarlanması imkânı sağlarlar, bu da ters yönde hareket eden araçların sürücülerinin gözlerinin rahatsız olma olasılığını azaltır. LED ampuller açıkken halojen ampuller gibi ısı yaymasa da elektrik geçerken vericinin altında belli bir miktar ısı üretirler. Bu da yakındaki kablolara zarar verebileceğinden istenmeyen bir durumdur. Ayrıca bu ısınma durumu LED farların ömrünü de etkileyen bir durum olduğu için LED farlar bir soğutma sistemine ihtiyaç duyarlar. Bu sisteme fan kullanmadan soğutma işlemini gerçekleştirdiğinden dolayı pasif soğutma adı verilir. Birçok tepe lambası çeşidi de sayfamızda uygun fiyatlarla yer almaktadır.
LED Farlar ve Sürüş Güvenliği
LED farlardan yayılan ışık kalitelidir ve yaklaşık olarak 6.000 ° K renk sıcaklığı üretir. Bu da renk skalasında maviye denk gelir. Mavi farlar daha parlaktır ve sürücülere daha fazla kontrast sunarak karanlıkta nesneleri kolayca ayırt etmeyi sağlar. LED farlar kişinin sürüş deneyiminin kalitesini arttırırken aynı zamanda diğer sürücüler için de engel teşkil etmezler. Bu özellikleriyle trafikte hem kendi sürücüleri hem de diğer araçların sürücüleri için güvenli bir ortam sağlarlar. Mavi LED farlar sisli veya zayıf görüş sunan hava koşulları için de idealdir. LED'ler sıralar ve sütunlar halinde düzenlenmiştir ve diğer sürücülerin görüşünü engellememek için ışığı anında kapatıp açabilir teknolojiyle üretilirler. Özellikle karanlıkta yolda önden gelen bir araç olduğunda bunu sensörlerle algılayıp uzun farları otomatik bir şekilde aktifleştiren teknolojinin gelişmesinde büyük katkı sağlamışlardır. Öte yandan, önceki araçlar menzil içindeyken matris LED'leri sönecektir, ancak araç etrafındaki alanları uzun farlarla aydınlatmaya devam ederek sürücüye güvenli bir sürüş sağlar. Uzun bir sürenin sonunda tam parlaklığa ulaşan Xenon farlarla kıyaslandığında anında tam parlaklığa ulaşıyor olması LED farların avantajlarından birisidir. Xenon farlar tam parlaklığa ulaşmak için daha fazla zaman ve enerji harcarlar. Bu da hem uzun vadede daha maliyetlidir hem de trafikte dezavantaj sağlamaktadır. Çünkü sürücüye trafikte aniden değişen yol şartlarına hemen adapte olma şansı vermezler. Bu durum özellikle gece, uygun olmayan hava ve yol koşullarında risk oluşturabilir.
Farların Değiştirilmesi
Özellikle gece sürüşlerinde farlar sürüş güvenliği için elzem bir rol oynar. Bu nedenle yola çıkarken farların düzgün bir şekilde çalışıyor olduğundan emin olmak gerekir. Farlarda bir sorun olduğunda serviste değişim yaptırmak mümkün ancak özellikle halojen ve LED farları değiştirmek zor olmadığı için ihtiyaç durumlarında kullanıcıların kendileri de değişim yapabilirler. Halojen ampuller LED ampullere göre daha hassas olduğu için değişim yapılırken daha dikkatli olunmalı ve ampulün cam yüzeyine dokunmaktan kaçınılmalıdır. Aksi takdirde eşit ısınmayan ampulün ömrü kısalır. LED ampullerde ise böyle bir sorun yoktur. LED ampuller farın içinde ince tel klipsler veya dönen süngü tipi tutucularla tutulurlar. Yapılması gereken tek şey soketin olduğu yeri telden kurtararak yeni ve çalışan ampulle değiştirmek olacaktır. Anca bu yapılırken ampulün tipine dikkat edilmelidir. Genellikle kaputu açarak ve far muhafazasının arkasındaki lamba bağlantıları çıkarılarak far ampullerine erişilir. Bazı araçlar ön tekerlek yuvasının içinden dönen paneller aracılığıyla far ampullerine ulaşmak için bir ek alan sağlayabilirler. Nadir olarak bazı araba modellerinde farları değiştirebilmek için önce çamurluk davlumbazı, cam yıkama rezervuarı gibi kısımları çıkartmak gerekebilir. Bu yüzden far ampulü değiştirirken bir çift eldiven, el feneri, düz uçlu tornavida gibi aletlerin kullanılması gerekebilmektedir. Fabrikada halojen ampuller ile üretilen tüm araçlar LED ampullere uyumludur. Bu sayede oto far ışıklandırma sistemi değiştirmek istenildiği takdirde kolaylıkla yapılabilir. LED far fiyatları marka ve modele göre değişkenlik gösterir. Ancak fiyatları halojen ampullere göre daha maliyetlidir. Far üstü LED montajı yapmak da oldukça basittir. Öncelikle yapılması gereken şey uzaktan kumandasının çalıştığına emin olmak olmalıdır. Far üstü LED değiştirme yapılırken arabanın çalışır durumda olmadığından emin olmak gerekir. Önlem için ön kaput açılıp akü kutup başları çıkarılabilir. Far üstü LED’ler ince şerit şeklindedir bu yüzden takılacak olan farın uzunluğu ölçülmelidir. LED şerit uzun geldiği takdirde farın içine doğru kıvrılarak takılabilir. Genelde LED şeritler için park ampulünün bağlantılarından elektrik alınır bu nedenle park lambaları açıldığında Led şerit çalışmaya başlar. Far üstü LED’ler takıldıktan sonra araba çalıştırılarak LED şeritlerin çalışıp çalışmadığı kontrol edilir.
LED Ampul Sınıflandırmaları
Birbirlerine çok benzemelerine rağmen her ampul türü filament sayısı, nominal güç ve taban türü bakımından farklılık gösterir. Bazı ampullerin yalnızca bir filamenti vardır, bazılarının ise iki tane vardır. Çift filamentli ampuller olarak da bilinen bu ampuller her bir filament uzun ve kısa farlara güç sağlamak için kullanılır. Farlarda sadece bir ampul olduğu için çift filamentli ampuller daha avantajlıdır. H1,H3, H7,H11, HB3, HB4 far ampulleri tek filamentli; H4 LED far ampulleri ise çift filamentlidir. Çoğunlukla, bu bağlantı parçalarının hepsi aynı miktarda ışık üretir ancak ihtiyaç duydukları volt sayısı ve ürettikleri watt veya diğer adıyla nominal güç her ampul için farklıdır. Her ampul farklı miktarda güç gerektirir ve farklı miktarda güç üretir bu nedenle bir ampulü diğeriyle değiştirmek tehlikelidir. Örneğin, bir H7 yerine H1’i koymak uygun değildir. Bu yüzden her ampul türü kendine özgü bir girişle üretilir. Farklı tür ampullerin ürettikleri ışık yönü ve miktarı da farklıdır. Örneğin H7 ampul her yöne aynı miktarda ışık yaymadığından ampulün ters takıldığı durumlarda ışığı yola değil gökyüzüne verebilir. Bu da sürüş güvenliği açısından istenen bir durum değildir. Ayrıca H4 LED farlar hem uzunlar hem kısalar için kullanılsa da H7 LED farlar yalnızca kısa farlar için kullanılır. Bu nedenle H4 ampuller H7 ampullerle değiştiremezler.
